Antalya'daki Selçuklu ve Beylikler devri köprüleri

Abstract

Bu çalışmada Antalya ili sınırları içerisinde bulunan Anadolu Selçuklu ve Beylikler Devri köprüleri incelenmiştir. Yapılan kaynak taraması ve arazi çalışması sonucunda Antalya ilinde Anadolu Selçuklu ve Beylikler Dönemine tarihlendirilen toplam 11 adet köprü tespit edilmiştir. Tespit edilen köprülerin yedisi Anadolu Selçuklu dönemine, dördü ise Karamanoğulları dönemine tarihlendirilmektedir. Anadolu Selçuklu dönemine tarihlendirilen köprülerden ikisi Roma dönemine ait su kemerinin ayaklarının üzerine kurulmuştur. Tarihi yollar üzerine kurulmuş olan köprüler, Akseki, Aksu, Gazipaşa, Manavgat, Muratpaşa ve Serik ilçelerinde birer adet, Gündoğmuş ilçesinde iki ve Alanya içesinde üç adet olmak üzere yedi farklı ilçede yer almaktadır. Antalya'nın Gündoğmuş ilçesinde Ali Köprüsü ve Kemer Köprü, Serik ilçesinde Belkıs Köprüsü, Gazipaşa ilçesinde Bıçkıcı Köprüsü, Alanya ilçesinde üç köprü bulunmakta olup bunlar Dim Çayı Köprüsü, Kaşlıoğlu Köprüsü ve Gülefşen Köprüsü, Muratpaşa ilçesinde Cırnık Köprüsü, Manavgat İlçesi'nde Naras Köprüs, Aksu İlçesi'nde Soğucaksu Köprüsü, Akseki ilçesinde Üç Kemerli Köprü bulunmaktadır. İncelemiş olduğumuz köprülerin tipolojilerine baktığımızda, 11 köprünün altısı düz köprüler, beşi dik köprüler grubuna girmektedir. Düz köprüler grubunda olanlar; Ali Köprüsü, Belkıs Köprüsü, Gülefşen Köprüsü, Kemer Köprü, Naras Köprüsü ve Soğucaksu Köprüsü'dür. Dik köprüler grubunda olanlar; Bıçkıcı Köprüsü, Cırnık Köprüsü, Dim Çayı Köprüsü, Üç Kemerli Köprü ve Kaşlıoğlu Köprüsü'dür. Bu köprüler de kemer sayıları dikkate alınarak, çok kemerli ve tek kemerli köprüler olmak üzere iki gruba ayrılmışlardır. Düz ve çok kemerli köprüler; Belkıs Köprüsü, Naras Köprüsü ve Soğucaksu Köprüsü'dür. Düz ve tek kemerli köprüler; Ali Köprüsü, Gülefşen Köprüsü ve Kemer Köprü'dür. Dik ve çok kemerli köprüler; Bıçkıcı Köprüsü, Cırnık Köprüsü, Dim Çayı Köprüsü ve Üç Kemerli Köprü'dür. Dik ve tek kemerli köprü grubunda ise yalnızca Kaşlıoğlu Köprüsü bulunmaktadır. İncelediğimiz köprülerde kemer formlarında sivri kemer ve yuvarlak kemer formları kullanıldığı görülmektedir. Anadolu Selçuklu dönemi köprülerinde sivri kemer formu kullanılırken, Karamanoğulları dönemi köprülerinde yuvarlak kemer formu kullanılmıştır. İncelenmiş olan köprülerde korkuluk, boşaltma gözü, selyaran ve kemer gibi yapı elemanları bulunmaktadır. Bu yapı elemanlarında genel olarak taş malzeme kullanılmıştır. Bununla beraber kaba yonu taş, devşirme ve ahşap malzeme kullanımı da görülmektedir.