Kanser hastalarına bakım verenlerin destekleyici bakım gereksinimleri, öz yeterlik ve iyilik hallerinin belirlenmesi

Abstract

Amaç: Bu araştırma, kanser hastalarına bakım verenlerin destekleyici bakım gereksinimleri, öz yeterlik ve iyilik hallerinin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı tipte yapılmıştır. Yöntem: Bu çalışmanın örneklemini Sağlık Bilimleri Üniversitesi Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji servisinde yatarak tedavi gören 253 kanser hastasının bakım vereni oluşturmuştur. Etik kurul ve kurum izni alındıkan sonra çalışmanın verileri Haziran 2020- Mayıs 2021 tarihleri arasında toplanmıştır. Verilerin toplanmasında Hasta Tanıtım Formu, Bakım Veren Tanıtım Formu, Bakım Verenlerin Destekleyici Bakım Gereksinimleri Ölçeği-TR, Genel Öz Yeterlik Ölçeği, Bakıcı İyilik Ölçeği kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen verilerin istatistiksel analizleri için SAS 9.4 programı kullanılmıştır. Verilerin analizi için t testi, F testi, korelasyon ve çok değişkenli adımsal regresyon testi kullanılmıştır. Bulgular: Destekleyici bakım gereksinimlerinin orta düzeye yakın olduğu (1.83±0.81), en yüksek destekleyici bakım gereksiniminin sağlık bakım ve bilgi alanında (2.25±1.01) olduğu tespit edilmiştir. İyilik düzeylerinin orta düzeye yakın olduğu (135.53±25.19), temel ihtiyaçlarının (70.12±13.56) ve yaşamsal faaliyetlerinin orta düzeyde (65.41±13.63) karşılandığı, öz yeterlik düzeyinin yüksek (29.02±7.21) olduğu ortaya konulmuştur. Bakım verenlerin destekleyici bakım gereksinimleri ile iyilik ve genel öz yeterlik düzeyi arasında negatif yönde düşük düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Sonuç: Kanser hastalarına bakım verenlerin destekleyici bakım gereksinimlerinin ve iyilik düzeylerinin orta düzeye yakın, öz yeterlik düzeyinin yüksek olduğu saptanmıştır. Bakım verenlerin destekleyici bakım gereksinimlerinin azaltılması iyilik ve öz yeterlik düzeylerini artırabilecek ve bakım verdikleri hastaların sonuçlarını olumlu etkileyebilecektir. Bu nedenle bakım verenlere yönelik eğitim ve destek programları oluşturulması önerilir.