Eğitimde metin madenciliği: Türkçe metinlerde sözlük tabanlı duygu analizi

Abstract

Serüvenine metinlerin taşıyıcılığında başlayan bilgi, teknoloji alanındaki gelişmelerin de etkisiyle muazzam boyutlara ulaşmıştır. Bu nedenle günümüzde bilgiyi işleme ve değerlendirme yeteneği, bilgiye ulaşma yeteneğinden çok daha önemli hale gelmiştir. Bilginin çeşitli kaynaklarından biri olması ve eğitim aracı olarak sıklıkla tercih edilmesi özelliği ile metinler; belirli amaçlar doğrultusunda keşfedilmesi, incelenmesi ve analiz edilmesi gereken temel materyallerdir. Bu amaçların gerçekleştirilmesi noktasında ise devreye gelişmekte olan Eğitimde Metin Madenciliği alanı girmektedir. Yapılan tez çalışmasının amacı da bir metin madenciliği yöntemi olan sözlük tabanlı duygu analizini, Türkçe metinler üzerinde uygulamak ve içerisinde bulunan duygu kelimelerini baz alarak baskın olan duygu kutuplarını belirlemektir. Betimleyici nitel bir yaklaşımla ele alınan araştırmanın materyalini ise Ömer Seyfettin'in hikâye türündeki 165 eseri oluşturmaktadır. Verilerin analizi, bir istatistiksel hesaplama ve grafik yazılımı olan R programında, sözlük tabanlı duygu analizine ilişkin kodlamaların yapılmasıyla gerçekleştirilmiştir. İki aşamalı şekilde gerçekleştirilen araştırmada, öncelikle ilgili analiz daha dengeli ve tutarlı bir karşılaştırma yapılabilmesi için belirli kriterlere göre seçilen 51 hikâye metni üzerinde uygulanmıştır. Devamında, analiz ilk aşamada dahil edilmeyen hikâye metinleri de eklenerek toplamda 165 hikâye üzerinde yeniden uygulanmıştır. Analizin temel bileşenlerini oluşturan duygu sözlüklerinin boyut ve kelime çeşitliliği gibi özeliklerinin, analiz sonucuna etkisinin ortaya konulması amacıyla iki farklı duygu sözlüğü oluşturulmuş ve her iki çalışma grubunda ayrı ayrı kullanılmıştır. Yapılan sözlük tabanlı duygu analizi uygulaması neticesinde; Ömer Seyfettin'e ait metinlerdeki polarite temelli genel duygu durumunun pozitif, duygu-his kategorisi temelli genel duygu durumunun ise coşkulu olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu doğrultuda, duyguların temel bir eğitim materyali olan metinlerdeki yoğunluğunun, yapılan eğitim ve öğretimin kalıcılığını, etkinliğini ve başarısını artırdığı hususu göz önüne alındığında, Ömer Seyfettin'in hikâye türündeki eserlerinin önemli bir eğitim ve aktarım kaynağı olduğu yargısına varılmıştır.