Orhun abidelerinin sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerler bakımından incelenmesi

Abstract

Türk kültür ve medeniyetinin yaşatılması, gelecek nesillere aktarılması için Türk kültürüne ait şaheserlerin değer aktarımında kullanılması önem arz etmektedir. Bu bağlamda Türk kültür ve medeniyetinin ilk yazılı kaynağı olarak kabul edilen, Türk tarihi ve kültürüne ait birçok değeri temsil edebilme gücüne sahip olan Orhun Abideleri, araştırmanın konusunu oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Orhun Abidelerinde Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında (2018) yer alan değerlerin tespit edilmesi ve bu değerlerin Sosyal Bilgiler eğitimindeki önemi açısından değerlendirilmesidir. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesine uygun olarak yapılmış, veriler içerik analizi yoluyla çözümlenmiştir. Çalışmada, Muharrem Ergin'in Orhun Abideleri (2019) isimli eseri esas alınmıştır. Eserde Orhun Abideleri'nin (Kül Tigin, Bilge Kağan, Tonyukuk) asıl metninin geçtiği 212 bölüm taranmış ve yer alan değerler tespit edilmiştir. Bulunan değerler incelenmiş ve Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında yer alan 18 değerle doğrudan veya örtük olarak ilişkili bulunan ifadeler belirlenmiştir. Bu ifadelerin eserde hangi sıklıkla geçtiği de tespit edilerek yorumlanmış ve ilgili değer başlığı altında verilmiştir. Araştırma neticesinde Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında (MEB, 2018) adalet, aile birliğine önem verme, bağımsızlık, barış, bilimsellik, çalışkanlık, dayanışma, duyarlılık, dürüstlük, estetik, eşitlik, özgürlük, saygı, sevgi, sorumluluk, tasarruf, vatanseverlik, yardımseverlik olarak yer alan 18 değerin, Orhun Abidelerinde bulunduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak Sosyal Bilgiler öğretiminde, Orhun Abidelerinin zengin bir kaynak olarak değer aktarımı etkinliklerinde kullanılabileceği düşünülmektedir.