İlköğretim kurumları müdürlerinin eğitbilimsel liderlik uygulamalarının müdürlerin ve öğretmenlerin psikolojik güçlendirilmesi üzerindeki etkisi: Doğu Gojjam, Etiyopya örneği

Abstract

Araştırmada esas olarak ilköğretim kurumları müdürlerinin eğitbilimsel liderlik uygulamalarının müdürlerin ve öğretmenlerin psikolojik güçlendirilmesi üzerindeki etkisi incelenmek istenmiştir. Bu amaçla Etiyopya örneği çalışılmıştır. Araştırmanın üç özel amacı vardır. Bu amaçlardan ilki müdürlerin eğitbilimsel liderliği ne ölçüde uyguladıklarını araştırmaktır. Araştırmanın ikinci amacı, psikolojik güçlendirme teorisine dayanarak öğretmenlerin ve müdürlerin ne ölçüde psikolojik olarak güçlendirildiğini araştırmaktır. Araştırmanın üçüncü amacı ise ilköğretim kurumları müdürlerinin eğitbilimsel liderlik uygulamalarının müdürlerin ve öğretmenlerin psikolojik güçlendirilmesi üzerindeki etkisini belirlemektir. Bu araştırma Etiyopya'nın Doğu Gojjam ilinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada keşfedici sıralı karma araştırma (exploratory sequential mixed research) deseni kullanılmıştır. Bu yöntem çalışmanın amacına göre iki adımdan oluşturmaktadır. İlk olarak, araştırmacı beş okul müdürü ve dokuz öğretmenle görüşme yapmıştır. Nitel verileri analiz etmek için NVivo paket programından yararlanılmıştır. Araştırmanın ikinci aşamasında ise nicel veri toplamak için anket kullanılmıştır. Nicel veriler SPSS-20 paket programı ile farklı betimsel ve çıkarımsal istatistikler kullanılarak analiz edilmiştir. Sonuç olarak, ilkokul öğretmenlerinin ve müdürlerinin, müdürlerin eğitbilimsel liderlik uygulamaları hakkında olumlu (yüksek düzeyde) bir algı düzeyine sahip oldukları anlaşılmıştır. Öğretmenlerin ve müdürlerin bakış açılarına göre psikolojik güçlendirme boyutları karşılaştırıldığında, sırasıyla bir işin veya görevin değerini algılama (anlam), okul hedeflerini içselleştirme (hedef içselleştirme) ve bir iş yapma kapasitelerine inanma (yetkinlik) bakımından oldukça yüksek düzeyde olumlu bir algıya sahip oldukları; ancak iş davranışlarını başlatma ve uygulama özgürlüğünü ve etkilerini hissetme (etki) bakımından ise yüksek düzeyde bir algıya sahip oldukları görülmektedir. Bütünde değerlendirildiğinde hem öğretmenlerin hem de müdürlerin yüksek ve çok yüksek düzeyde psikolojik olarak güçlendirildikleri söylenebilir. Müdürlerin ve öğretmenlerin görüşleri ve basit korelasyon analizlerinin sonuçları, müdürlerin eğitbilimsel liderlik uygulamaları ile öğretmenlerin ve müdürlerin psikolojik güçlendirilmesi arasında anlamlı bir ilişki olduğunu göstermiştir. Son olarak, hiyerarşik çoklu doğrusal regresyonun sonuçlarına göre müdürlerin eğitbilimsel liderlik uygulamalarının ilköğretim müdürlerinin ve öğretmenlerin psikolojik güçlendirilmesinin anlamlı bir yordayıcısı olduğu belirlenmiştir.