Eski Türkçeden günümüze +1A- isimden fiil yapım eki

Abstract

+lA- eki Türkçede isimden fiil yapım eki görevinde kullanılan en işlek yapım eklerinden birisidir. Türkçede hem isim ve isim soylu sözcükler üzerine gelerek onları fiilleştirmede hem de yabancı dillerden dilimize girmiş sözcüklerden fiil türetmede en sık kullanılan eklerin başında gelmektedir. +lA- eki aynı zamanda üzerine gelen "-n-; -ş-; -t-" fiilden fiil yapım ekleriyle birlikte de kullanılarak +lA-n-; +lA-ş-; +lA-t- biçiminde gramerimizde yer alan ve kullanımını özellikle günümüzde de artırarak devam ettiren bir yapım ekidir. Bu yönüyle dikkatleri üzerine çeken bir ek olarak çalışmamıza konu olan +lA- ekinin ve genişlemiş biçimleri olan +lA-n-; +lA-ş-; +lA-t- biçimlerinin Eski Türkçeden günümüze kadar geçen süre içerisindeki kullanımları tarihî Türk dili metinleri taranarak belirlenmeye çalışılmıştır. Bu doğrultuda çalışmamızın amacı, Türkçede isimden fiil yapım eki görevinde bulunan +lA- ekli yapıların Eski Türkçeden itibaren kullanımlarını belirlemek ve +lA-n-; +lA-ş-; +lA-t- şekilleri de dahil olmak üzere üzerine gelen yapıları ele alarak günümüz Türkiye Türkçesindeki biçimleriyle birlikte değerlendirmektir. Bu değerlendirmeyle birlikte tarihî Türk dili metinleri kapsamında +lA- alt taban ve +lA-n-; +lA-ş-; lA-t- üst taban kullanımları üzerinden, +lAn-; +lAş-; +lAt- şekillerinin birleşik bir ek olarak Türkçenin isimden fiil yapım ekleri içerisinde yer alıp almaması hususunda bir sonuca varmak hedeflenmiştir.