Çocuğun okul öncesi eğitimine erişiminde ailenin ve devlet politikasının etkisi

Abstract

Ebeveynlerin okul öncesi eğitim kurumlarının görevleri hakkındaki düşünceleri ve bakış açıları, okul öncesi eğitim konusunda yapılan tanıtımın yeterlilik durumu gibi nedenler çocukların okul öncesi eğitimine erişimini etkileyen unsurlar arasındadır. Ayrıca 66 aylık çocukların birinci sınıfa başlayabilme haklarının olması, okul öncesi eğitimin paralı olması, zorunlu olmaması gibi eğitim politikaları da çocukları okul öncesi eğitimden mahrum bırakabilmektedir. Bu durum da çocukların temel hakları arasında olan eğitimde fırsat eşitliği kavramına aykırı olduğunu göstermektedir. Bu açıklamalardan anlaşılacağı üzere çocukların okul öncesi eğitime erişebilmelerinde iki temel unsur aile durumu ve katkısı ile eğitim politikalarıdır. Okul öncesi eğitime erişimin önündeki engellerin tartışılarak bu eğitimden tüm çocukların faydalanabilmesi için çözümler üretilmesi önemli görülmektedir. Bu çalışma, okul öncesi çağında bulunan çocukların eğitime erişiminde eğitim politikalarının ve ailenin rolünü, önemini ortaya koymak için yapılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2019 yılında Antalya İli Konyaaltı, Muratpaşa ve Kepez ilçelerindeki okul öncesi eğitim veren kurumların 9 okul müdürü, 10 okul öncesi öğretmeni, 15 çocuğunu okul öncesi eğitime gönderen aile ve 15 çocuğunu okul öncesi eğitime göndermeyen ailelerden oluşturmaktadır. Bu çalışmada veri toplama tekniği olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Görüşme esnasında ses kaydı alınmış, sonrasında kayıtlar yazıya dökülmüştür. Elde edilen verilerle içerik analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda; ailelerin çocuğun okul öncesi eğitime erişiminde, eğitim konusundaki bilinç düzeylerinin ve içinde bulundukları sosyo-ekonomik koşullarının etkili olduğu saptanmıştır. Ayrıca okul öncesi eğitimin öneminin farkında olan ailelerin finansal durumlarının çocuğun okul öncesi eğitim almalarında etkili olmadığı görülmüştür. Katılımcıların tamamı okul öncesi eğitimin kesinlikle zorunlu olması gerektiğini vurgularken, velilerin bu eğitimin paralı olmasına karşı olmadıkları görülmüştür. Birinci sınıfa başlama yaşının erkene çekilmesinin ve eğitimin zorunlu eğitim kapsamına alınmamasının okul öncesi eğitime erişimi olumsuz yönde etkilediği, bu durumda eğitimde fırsat eşitliği ilkesi ile çeliştiği saptanmıştır. Ayrıca okul öncesi eğitimin yeteri kadar tanıtımının yapılmadığı sonucuna ulaşılmıştır.