Bizans siyasi tarihinde Laskaris ve Palaiologos'ların taht mücadeleleri

Abstract

13. Yüzyıl Bizans İmparatorluğu'nda siyasi tarih bakımından uzun bir süreçti. 1204 yılında yapılan IV. Haçlı seferi yüzyılın başında Bizans İmparatorluğunu tarih sahnesinden silmişken Laskaris hanedanlığı İznik'te yeniden İmparatorluğu kurdu. Batı Anadolu Rumların yeniden temellenip yükselmesi için seçilen önemli bir konumdu. Bölgenin yöneticileri Theodoros Laskaris'e destek olarak Batı Anadolu'da devlet kurma fikrine sıcak bakmadı. Laskaris, Anadolu Selçuklu Devleti'nden aldığı destekle İmparatorluğunu kurdu. İznik Rum İmparatorluğu Latin İmparatorluğuna karşı kazandığı zaferlerle Rum halka kendisini ispatladı. İoannes Vatatzes dönemi, İznik Rum İmparatorluğu'nun yükselme devridir. Bu dönemde Latin İmparatorluğuna karşı alınan zaferlerden kısa süre sonra İstanbul kuşatılacak duruma gelindi. İznik Rum İmparatoru Vatatzes'in içeride ve dışarıda düşmanlarla savaşması her durumda dikkatli olmasını gerektirdi. Yine bu dönemde tarih sahnesine ücretli askerlerin komutanı olarak Mikhail Palaiologos çıktı. Palaiologos ailesi uzun süre Bizans İmparatorluğu'na hizmet etmişti. Tarih onları Laskaris hanedanlığından sonra İmparatorluğun başına getirecekti. İoannes Vatatzes ve II. Theodoros Laskaris döneminde yaşadığı olumsuzluklar Mikhail Palaiologos'un Anadolu Selçuklu topraklarına sığınmasına neden oldu. Mikhail Palaiologos II. Theodoros Laskaris'in ölümüyle imparatorluğu ele geçirdi. Mikhail Palaiologos bu darbeyi yaparken imparatorluğun çeşitli kanatlarından destek aldı. Onun devrinin önemli sayılan ikinci olayı Pelagonia zaferidir. Bu zaferle düşmanlarını boyun eğdirdiği gibi imparatorluktaki yerini de sağlamlaştırdı. İstanbul'un Latin İmparatorluğundan alınarak tekrar başkent oluşuyla Mikhail Palaiologos tarihe İkinci Konstantin olarak geçti. Papalık, II. Lyon Konsili ile hedeflediği amaca ulaştı. Ancak bu süreç Mikhail Palaiolgos ile Ortodoks din adamları arasında düşmanlık başlattı. Mikhail Palaiologos Ortodoks din adamlarına ve Katolikliğe karşı çıkanlara yaptığı zulümler nedeniyle halkın gözünde ihtişamını kaybetti. Charles Anjou, Mikhail Palaiologos'un sonunu getirmeye çalışırken Mikhail Palaiologos, Aragon Kralı III. Pedro ile işbirliği yaparak Charles Anjou'nun elinden Sicilya Krallığını aldı. Mikhail Palaiologos batıdan gelecek tehlikeye karşı kendisini hazırlarken Anadolu'daki Türkleri hesaba katmadı. Bizans İmparatorluğu'na son verecek olan Türkler 1282 yılına gelindiğinde Aydın kuzeyine, Sakarya ırmağına kadar gelmişti.