Malatya Yeşilyurt ilçesi'nin kültürel coğrafyası (Maddi kültür unsurlarına göre)

Abstract

Yüksek lisans tezi olarak hazırlanan bu çalışmanın amacı, Malatya ili Yeşilyurt ilçesinin yemek, mesken ve giyim (maddi kültür) özelliklerine göre inceleyerek bölgede yaşayan insanların geçmişten günümüze kadar getirmiş olduğu kültürel birikimi ortaya koymaktır. Araştırmaya konu olan Yeşilyurt ilçesi, 12.11.2012 tarihinde kabul edilen ve 06.12.2012 tarihinde 28489 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren "On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması ile Bazı Kanun Hükmünde Kararnâmelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 6360 Sayılı Kanun" ile Malatya'nın, Büyükşehir statüsü kazanması; iki Merkez İlçe'den biri olarak tanımlanan Yeşilyurt, eski Yeşilyurt ilçesi ile Gündüzbey, Yakınca, Şahnahan, Dilek, Topsöğüt, Bostanbaşı beldeleri, ilden katılan 36 mahalle ve mahalle statüsü kazanan 39 köyün birleşmesi ile oluşmuştur. Bölgenin yemek kültüründe özellikle ekonomik faaliyetlerin son derece belirgin olduğu söylenebilir. Ayrıca yemek kültüründe yaşanan coğrafya da yetiştirilen ürünler ile de büyük bir paralellik olduğu söylenebilir. Karasal iklime bağlı olarak bölgede buğday ve hayvancılığın yaygın olarak yapılması yemek kültürüne de doğrudan etki etmiştir. Mesken kültüründe ise Yeşilyurt ilçesi kendine has özellikleri olan ve geleneksel Türk evi plan tipleri açısından farklı karakter sergileyen bir mesken tipine sahiptir. İslam dini ve Türk kültürünün derin izlerini taşıyan bu yapılarda bölgenin coğrafi özelliklerine uygun olarak iklim şartlarına göre dizayn edilen evlerde bölgenin fiziki yapımı ile çok uygun olan mimarisi oldukça dikkat çekicidir. Yeşilyurt ilçesinin giyim kuşam kültüründe ise en belirleyici rolün İslam dinine ait kurallar olduğu söylenebilir. Ayrıca bölgede yaşanan sert karasal iklimde giyim kuşam kültürü üzerinde son derece etkili olmuştur. Özellikleri verilen Yeşilyurt ilçesi kültürel coğrafyanın perspektifinde insan-kültür-mekân unsurlarıyla birlikte incelenmeye çalışılmıştır.