Dünden bugüne serbest zaman değerlendirmesi: Yaşlılar ile fenomenolojik bir araştırma

Abstract

Araştırmanın amacı katılımcı bireylerin gençlik dönemlerinde ki serbest zaman algısı ve değerlendirmesi ile yaşlılık dönemindekileri karşılaştırmasını yapmak, katılımcıların yaşlanma sürecinde serbest zaman algısında nasıl bir değişim olduğunu belirlemek, yaşlı bireylerin serbest zaman değerlendirmelerinin öznel yargısına ulaşabilmektir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji araştırma deseni kullanılarak yapılmıştır. Yarı yapılandırılmış soru formu kullanılarak, yaklaşık 40 dakika süren şuan aktif bir yaşam süren 65 yaş ve üzeri 5 kadın ve 5 erkek ile görüşmeler yapılmıştır. Verilerin analizi aşamasında her bir sorunun cevaplarına yönelik temalar belirlenmiş ve araştırmanın güvenirliliğini sağlamak adına kappa analizi yapılarak kappa değeri 1.00 bulunmuştur. Yapılan bu çalışma ile katılımcıların eğitim hayatları, çalışma hayatları ve günümüzdeki emeklilik dönemlerinde serbest zaman değerlendirmelerinde ki aktivite türleri, değerlendirmelerine yönelik memnuniyet ya da pişmanlık durumları ve subjektif karşılaştırmaları belirlenmiştir. Verilerin analiz edilmesi sonucunda katılımcıların gençlik dönemleri ile yaşlılık dönemleri serbest zaman değerlendirmelerinde belirli bir aktiviteye ya da topluluğa bağlı olanların değerlendirmelerinde farklılıklar olmadığı fakat sosyal aktivitelerde bulunan katılımcıların değerlendirmelerinde farklılıklar olduğu belirlenmiştir. Bu farklılıkların yaş almadan kaynaklı tecrübelerden ve ekonomik, toplumsal, kültürel şartların değişiminden kaynaklı olduğu, yaşlılık dönemlerinde sosyal aktivitelerde bulunurken kendilerine psikolojik, sosyolojik ve bilişsel açısından daha faydalı olabilecek rekreatif aktiviteler tercih ettikleri analiz edilmiştir. Geçmiş dönemlerinde tek bir aktivite türü yapan ve bu aktiviteden tek bir fayda beklentisi olan bireylerin; yaşlılık dönemlerinde bir çok aktiviteye katıldığı ve bu aktivitelerden de birbirinden farklı bir çok alana yönelik fayda beklentisi olduğu tespit edilmiştir.