Havaalanı güvenliği: özel güvenlik çalışanlarının yolcularla yaşadıkları sorunlara ilişkin nitel bir araştırma (Antalya örneği)

Abstract

Turizm; ekonomik, sosyal, çevresel ve siyasal olaylar gibi farklı iç ve dış etkenlere karşı oldukça duyarlı bir yapıya sahiptir. Bu nedenle savaş, terör, çevresel ve ekonomik kriz, bölgede bulaşıcı hastalığın olması, hırsızlık, sel deprem gibi olaylardan hızlı etkilenen sektörlerin başında gelmektedir (Yıldırım, 2005: 63; Bayhan, 2014: 20). Bu bağlamda, turizmin her ayağında güvenliği sağlamakla görevli birden fazla güvenlik birimi ve alanı bulunmaktadır. Güvenlik birimleri ve alanları özellikle turistlerin birebir ya da dolaylı olarak aldıkları hizmetlerle ilgilidir. Havaalanları da, bu çerçevede, turistlerin seyahatlerinin başlangıç ve bitiş noktası olması nedeniyle turizm güvenliğinde önemli bir yere sahiptir. Havaalanlarında görev yapan Özel Güvenlik Teşkilatı, havaalanlarının güveliğini sağlamada önemli bir konumdadır (Sayın, 2011: 1). Bu araştırmanın amacı; havaalanı güvenliği hakkında bilgi vermek ve havaalanı terminal giriş kontrol noktası ve uçuş öncesi güvenlik kontrol noktalarında görevli özel güvenlik çalışanlarının yolcularla yaşadıkları temel sorun alanlarını değerlendirmektir. Bu amaç doğrultusunda araştırmanın temel sorular: "Havaalanı özel güvenlik çalışanlarının yolcularla yaşadıkları temel sorun alanları nelerdir? Ve metaforlar aracılığıyla havaalanı özel güvenlikte çalışmayı zihninizde hangi simgelerle betimlemektesiniz?" şeklindedir. Araştırmada nitel araştırma yaklaşımından yararlanılmıştır. Böylece havaalanı özel güvenlik çalışanlarının yolcularla yaşadığı sorunlara ilişkin ayrıntılı verilere ulaşılabileceği varsayılmıştır. Nitel araştırma desenlerinden durum çalışması deseni, durum çalışması deseninden de bütüncül tek durum deseni ile çalışma yürütülmüştür. Araştırmada iki farklı nitel veri toplama yönetimi kullanılmıştır. Veri toplama yöntemlerinden birincisi yarı yapılandırılmış görüşme, diğeri ise katılımsız gözlem tekniğidir. Ayrıca veri analiz yöntemi olarak içerik analizinden yararlanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Antalya Havalimanı Terminal-1 giriş ve uçuş öncesi güvenlik kontrol noktalarında görev yapan on yedi özel güvenlik çalışanından oluşmaktadır. Araştırmanın sonucunda havaalanında çalışan özel güvenlik çalışanlarının yolcularla yaşadıkları temel sorun alanları; yolcuların psikolojik durumu ve davranış bozukluklarından kaynaklanan sorunlar, kabine alınması yasaklı maddelerin taşınmak istenmesi, yolcuların kapı tipi detektöründen tekrar geçmek istememeleri, elektronik eşya ile ilgili güvenlik işlemlerinin sorun olması, havalimanlarındaki güvenlik uygulamalarının karşılaştırılması ve bilişim konularında sorunların olduğu saptanmıştır. Bu sorunlara ilişkin çözüm önerileri getirilmiştir. Ayrıca, havaalanı özel güvenlik çalışanları tarafından üretilen tüm metaforların olumlu nitelikler çağrıştırdığı belirlenmiştir.