İnsansız hava araçları'nın lojistik sektöründe kullanılmasına ilişkin profesyonel algılamaları: bazı meslek grupları ve dron pilotları üzerinde bir araştırma

Abstract

Günümüzde lojistik faaliyetlerin teknolojiye uyum düzeyi işletmeler için rekabete tesir eden önemli bir parametre haline gelmiştir. Yeni milenyumun başından itibaren gelişme ivmesi artan taşıma araç ve vasıtaları hem taşımacılık hem de uluslararası ticaret açısından adeta devrim niteliğinde gelişmelerin eşiğinde olduğunu göstermektedir. Bu gelişimin önemli yapı taşlarından birisi hava taşımacılığı olmuştur. Yine son yıllarda hava taşımacılığının gelişme alanı en fazla olan boyutlarından birini de insansız hava araçları teknolojileri oluşturmaktadır. Bu bağlamda İnsansız Hava Araçları'na (Drone'lara) ilgi sivil amaçlarla kullanımı düşük maliyet ve teknolojik gelişme nedeniyle her geçen gün daha da artmaktadır, bundan daha önemlisi İHA'ların profesyonel lojistik faaliyetlerde kullanımı birçok ulusal ve uluslararası organizasyonun Ar-Ge planlamalarında daha fazla yer almaktadır. 21. yüzyılın Drone Çağı ile adlandırıldığı bir zamanda, İnsansız Hava Araçları (İHA) üzerine yapılan çalışmalar, havacılık sektörünün son 20 yılda gündeme damgasını vuran, dikkatleri üzerine çeken çalışmalar olarak değerlendirilmektedir. Geçmişten günümüze bu alanda yapılan çalışmalar, teknolojik gelişime bağlı olarak hızlı bir ivme ile artış göstermiştir. Ülkemizde ise, özellikle savunma sektöründe İHA faaliyetleri adeta parlayan bir yıldız görüntüsü vermekle birlikte, sivil ticari kullanım düzeyine ilişkin uygulamalar oldukça sınırlıdır. Akademik bağlamda değerlendirildiğinde ise bu konuda yazılı literatürde kayda değer bir boşluk olduğu anlaşılmaktadır. Bu çalışmada; bir taşımacılık modu olarak hava taşımacılığı içerisinde İHA'ların lojistik maksada dönük olarak kullanılabilirliği konusu, profesyonel algılamaları bağlamında değerlendirilmiştir. Araştırmada ayrıca İnsansız Hava Aracı Kullanımı Lojistik Faaliyet arasında bir ilişki olup olmadığı sorusuna cevap aranmıştır. Bu amaçlara dayalı olarak öncelikle birinci ve ikinci bölümde derinlemesine bir literatür taraması yapılmış, müteakiben girişilen alan araştırması için Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) onaylı lisansa sahip İHA0 ve İHA1 pilotları evren olarak alınmıştır. Toplam 301 İHA pilotuna uygulanan anket sonuçları istatistik analizlerle değerlendirilmiş, bulgular sıralanmış ve sınıflandırılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre İnsansız Hava Araçları'nın Lojistik sektöründe kullanılmasına yönelik Drone pilotlarının profesyonel algılamalarında demografik değişkenlere göre bir farklılığa neden olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca İnsansız Hava Araçları ile lojistik faaliyet arasındaki pozitif yönlü ilişki olduğu saptanmıştır. Bu tez çalışmasının İHA'ların Lojistik sektöründe kullanılmasına ilişkin ilk çalışmalardan biri olması yönüyle önem taşıdığı, sonuçlarının hem konuya ilgi duyan akademisyenlere hem de alandaki uygulayıcılara katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir.