Abstract:
Rezervuar ve benzin tanklarından hafif hidrokarbonların buharlaşması, herhangi bir sıcaklıkta ve tüm çevre koşullarında meydana geldiği için hidrokarbon buharlaşmasının azalmasını kontrol etmek oldukça önemlidir. Söz konusu buharlaşma çevreyi kirletir, çalışanların ve toplumun sağlığını, fiziksel ve kimyasal özellikler açısından benzinin kalitesini ve ülke ekonomisini etkilemektedir. Bu nedenle benzin hidrokarbonlarının buharlaşma hızının azaltılması için etkili çözüm yolları aranmaktadır. Bu tez çalışmasında, benzin tanklarında hafif hidrokarbonların buharlaşma oranını azaltmak için yeni bir yöntem olarak yer değiştirme tepkimesi uygulanarak, KOH ve EDTA kullanılarak farklı oranlarda (1:1, 1:2, 1:3, 1:4) dört organik bileşik (OB) hazırlanmıştır. Elde edilen OBler kendi tasarımımız olan buhar basıncı ölçer haznesinde benzin ile beraber uygulanmış ve doymuş buhar basınçları ölçülmüştür. Testler sonunda herbir OB için optimum konsantrasyon, buharbasıncını azaltma yüzdesi ve tank içinde benzinin çekme-ekleme işlemleri sırasındaki etkili kalış süresi belirlenmiştir. Buna göre yüksek oktanlı (95 oktan) benzin içeren tank içine bir defa OB I, II, III ve IV bileşiklerinin ilave edilmesi durumunda tank içinden hafif hidrokarbonların buharlaşma oranlarının sırasıyla %71.8, 73.6, 75.6 ve 77.1 olduğu görülmüştür. OBlerin (I, II, III ve IV) optimum konsantrasyonlarda (1, 3, 4 ve 2 mg/kg) tanklara ilave edildikten sonra benzinin çıkarma-ekleme işlemleri sırasındaki etkinliklerinin sırasıyla 21, 19, 23 ve 27 kez devam ettiği görülmüştür. Elde edilen bulgulara göre OB-IV bileşiği en etkili bileşik olarak belirlenmiştir. OBlerin tank içindeki konsantrasyonları benzin, ham petrol ve türevlerinin kimyasal özelliklerini etkilemeyen düzeyde olup, hafif hidrokarbonların buharlaşma oranını azaltacak yüzey etkisine sahiptir.
