Konvansiyonel ve alternatif sistemlerde yetiştirilen Japon bıldırcınlarında büyüme, kesim-karkas ve bazı davranış özelliklerinin karşılaştırılması

Abstract

Bu araştırma farklı yetiştirme koşullarının bıldırcınların performans, refah ve davranış özelliklerine etkilerinin ortaya konması amacıyla yürütülmüştür. Araştırmanın hayvan materyalini günlük yaştaki 630 adet Japon bıldırcın civcivi oluşturmuştur. Çıkış ağırlıkları tartılıp kanat numarası takılan civcivler, şansa bağlı olarak yetiştirme sistemine göre her grupta iki tekerrürlü olacak bir şekilde barınma alanlarına aktarılmıştır. Bu çalışmada konvansiyonel katlı kafes (240 bıldırcın/göz, yer kafesi 240 bıldırcın/göz) ve zenginleştirilmiş kafes (150 bıldırcın/göz) kullanılmıştır. Karışık cinsiyette barındırılan bıldırcınların çıkıştan kesim yaşı olan 56. güne kadar tüm haftalık canlı ağırlıkları bireysel olarak ölçülmüş, tonik immobilite, ayak tabanı dermatiti, tüy skoru, üçüncü ve sekizinci haftada bilateral simetri, sekizinci haftada yürüyüş skoru ve beşinci haftada açık alan testi yapılmıştır. Çalışmada kullanılan bıldırcınların canlı ağırlık ortalamaları bakımından hem deneme grupları hem de cinsiyetler arasında istatistiksel olarak önemli farklılıklar belirlenmiştir (P<0.05). Buna göre konvansiyonel katlı kafeste yetiştirilen bıldırcınların canlı ağırlık ortalamalarının hem yer kafesinde yetiştirilenlerden hem de zenginleştirilmiş kafeste yetiştirilenlerden daha yüksek olduğunu söylemek mümkündür. Gompertz büyüme eğrisi modeli parametreleri olan β0, β1, β2 ortalamaları sırasıyla konvansiyonel kafes için 262.05, 3.76, 0.050, yer kafesi için β0, β1, β2 parametre ortalamaları ise sırasıyla 228.12, 3.57, 0.042 ve zenginleştirilmiş kafes için β0, β1, β2 parametre ortalamaları sırasıyla 252.53, 3.86 ve 0.045 olarak bulunmuştur. Çalışmada sıcak karkas ağırlığı ve abdominal yağ ağırlığı ortalamaları bakımından deneme grupları arasında istatistiksel olarak önemli farklılıklar (her ikisi için de P<0.05) belirlenirken, taşlık, yürek, karaciğer ve toplam yenilebilir iç organ ağırlıkları bakımından deneme grupları arasında farklılık saptanmamıştır. En yüksek sıcak karkas ağırlığı (115.13 g) konvansiyonel katlı kafeste yetiştirilen bıldırcınlarda saptanmış olup, zenginleştirilmiş yer kafesinde yetiştirilen bıldırcınların sıcak karkas ortalaması da (111.16 g), yer kafesinde yetiştirilenlerin ortalamasından yüksek bulunmuştur (P<0.05). Soğuk karkas ağırlığı bakımından gruplar arasında farklılık bulunmuş olup, konvansiyonel kafeste yetiştirilen bıldırcınların soğuk karkas ağırlıklarının (118.79 g), zenginleştirilmiş kafeste yetiştirilen bıldırcınların (116.29 g) ortalamasına benzer olduğu ve yer kafesinde yetiştirilen bıldırcınların ortalamasından (108.17 g) daha yüksek oldukları belirlenmiştir (P<0.05). Konvansiyonel katlı kafeste ve yer kafesinde barındırılan bıldırcınların yem yeme davranışına ilişkin zaman bütçesi ortalamaları (sırasıyla 82.01 s ve 78.30 s), zenginleştirilmiş yer kafesinde barındırılanlarınkinden (64.58 s) daha yüksek bulunmuştur (P<0.05). Yürümeye ayırdıkları vakit bakımından ise en yüksek ortalama (113.90 s) zenginleştirilmiş kafeste barındırılanlara ait olup, onları sırasıyla yer kafesinde barındırılan bıldırcınlar (103.09 s) ve en son konvansiyonel katlı kafesteki bıldırcınlar (95.75 s) takip etmektedir (P<0.05). Eşelenme davranışı bakımından da beklenildiği gibi yerde yetiştirilen bıldırcınların zaman bütçesi ortalamaları (yer 26.78 s, zenginleştirilmiş 17.93 s), konvansiyonel katlı kafeste barındırılanların ortalamasından (4.96 s) yüksek bulunmuştur. İlk iki hafta konvansiyonel katlı kafeste barındırılan bıldırcınların tonik immobilite süre ortalaması diğer gruplardan yüksek bulunurken, sonraki iki hafta zenginleştirilmiş kafestekilerin ortalamalarının diğer gruplardan fazla olduğu belirlenmiştir. Tüy skoru bakımından zenginleştirilmiş kafeste yetiştirilen bıldırcınların ortalaması (0.10), hem konvansiyonel katlı kafeste hem de yerde yetiştirilenlerin ortalamalarından (sırasıyla 0.43 ve 0.49) daha iyi bulunmuştur (P<0.05) Oransal asimetri değerleri incelendiğinde ise üç haftalık yaşta ölçülen yüz, kanat, incik boyu ve çapı bakımından en yüksek oransal asimetri ortalamaları konvansiyonel yer kafesinde saptanırken, konvansiyonel katlı kafes ve zenginleştirilmiş kafeste barındırılan bıldırcınlar için söz konusu oransal asimetri ortalamaları daha düşük değerlere sahiptir. En düşük değerler yüz ve kanat özelliği için konvansiyonel katlı kafeslerde yetiştirilen bıldırcınlarda saptanmıştır (her iki özellik için de P<0.05). Yürüyüş skoru bakımından en iyi ortalamalar konvansiyonel yer kafeslerinde ve zenginleştirilmiş yer kafeslerinde barındırılan bıldırcınlardan elde edilmiş olup (sırasıyla 1.63 ve 1.80), beklenildiği gibi konvansiyonel katlı kafeste barındırılan bıldırcınların ortalaması (0.27) daha düşüktür (P<0.05). Çalışmada ayak taban yangısı bakımından yer kafeslerinde barındırılan bıldırcınların ortalamalarının konvansiyonel katlı kafeslerde barındırılanlardan daha kötü olduğu belirlenmiştir. Açık alan testi incelendiğinde gruplar arasında ilk ötüş süresi bakımından farklılık olduğu ve sırasıyla konvansiyonel katlı kafes (74.08), yer kafesi (60.33) ve zenginleştirilmiş yer kafesinde (49.25) olarak bulunmuştur. Sonuç olarak; tüm özellikler incelendiğinde konvansiyonel katlı kafeslerde yetiştirilen bıldırcınların diğer yetiştirilme koşullarına göre avantajlı olduğu belirlenmiştir.