Kültürel imge kavramının günümüz Kırgız resim sanatına yansımaları

Abstract

Kültürel değerlerin nesiller boyunca yaşatılarak geleceğe aktarılması, bu değerlerin varolma nedenlerinin taşıdığı derin anlamlarla açıklanabilir. Kültürel değerler hayat buldukları coğrafyaların maddi ve manevi unsurlarının bileşeni olarak vücuda gelirler. Orijinlerinin ilhamını asırlara meydan okurcasına yaşatır, birer imgeye dönüşürler. Bu bağlamda kültürel değerler imgeler ile yaşatılırlar. İnsan zihninin varolan herşeye eşdeğer bir imajla birleştirdiği imgelem dünyası, varlığın ortadan kalktığı anda bile imajını korumakta ve onu anlamlı kılmaktadır. Geçmişin ve geçmişe dair sanatın varlığını anlamak, şekil, biçim, renk, simge, sembol ve imgelerle şekillenen ifade dünyasının kültürel kodlarını çözmekle mümkün olacaktır. Bu kodlar binlerce yıldır sanat kavramıyla ifade edilmiş, görünenin ötesindeki görünmeyenin anlamını tasavvur ettirmiştir. Bugün, Merkez Asya'nın en eski kültürlerinden birisi olan Kırgız kültürü ve sanatını, geçmişin ve geçmişe dair sanatın varlığını sorgulamak, imgelerle şekillenmiş ifade dünyasının kültürel kodlarını çözerek, evrensel boyutta ve güncel olarak temsil etme çabası içinde olan birçok sanatçı bulunmaktadır. Yuristanbek Shigaev, Kanıbekov Davletov, Suyutbek Torobekov, Taalay Kurmanov ve Bekten Usubaliev, Kırgız kültürü ve sanatını şekil, biçim, renk, simge, sembol ve imgelerle ifade ederek, görüneni ve onun ötesindeki derin yaşam bağlarını anlamlı kılma çabasıyla, sanatlarını icra etmektedirler. Görev aldıkları eğitim kurumları ve aktif olarak gerçekleştirdikleri sanatsal faaliyetlerde üstlendikler misyonla, kültürün geleceğe aktarılması noktasında bir köprü vazifesi görmektedirler. Bu bağlamda araştırma; adı geçen sanatçıların eserlerinde yer alan ve Kırgız resim sanatının tarihsel gelişim sürecinde gerek çağdaş, gerekse kendilerinden önceki dönem sanatçılarının da beslendiği kültürel değerlerle imgeleşmiş sembol ve motiflere odaklanmış ve bağlamsal anlamlar kurabilmeyi amaçlamıştır. Sanatçıların eserlerinde sıklıkla görülen göz, balık, keçi, kuş, at, şahin, kartal, ağaç, kılıç, ok, kam figürleri, güneş, vb. simgeler, gelenekselel sanatları ürünlerinde yer alan, kilim motifleri ve kırsal yaşama dair görüntüler, eski Türk sembolleri, yazıtları ve damgaların anlamları üzerine açıklamalar yapılmış, sanatçıların renk ve plastik çözümlemelerle zenginleştirdiği yapıtların oluşumundaki felsefi söylem ve bağlamsal ilişkiler yorumlanmıştır.