Abstract:
Yaş sebze sektörü bünyesinde çok geniş bir yelpazeye yayılan ürün çeşitleri bulundurmaktadır. Domates, ülkemizin hemen her bölgesinde yetişen, son yıllarda da üretimi özellikle sera şartlarında kesintisiz yaz-kış devam eden bir sebzedir. Yurtiçinde en çok tüketilen sebzelerin başında gelen domates, ihraç ettiğimiz taze sebzeler arasında da ilk kalemi oluşturmaktadır. Dünya domates üretiminde AB, Çin ve ABD'den sonra Türkiye dördüncü sırada yer almaktadır.Türkiye'nin yaş sebze üretim potansiyeli çok büyük olmasına rağmen bundan yeterince faydalanamamaktadır. Türkiye'nin toplam sebze üretim miktarı yıllara göre değişmekle birlikte % 36-40'ını ve son yıllarda toplam sebze ihracatının yaklaşık %50'sini domates oluşturmaktadır. Gıda sanayi içinde en fazla işlenen sebzelerin başında gelen domates, meyve ve sebze işleme sanayinde ve bu sanayinin tüm alt dallarında hammadde olarak kullanılmaktadır. Antalya, Türkiye domates üretiminde yaklaşık %17'lik oranla ilk sırada yer almaktadır.Türkiye'de yaş sebze pazarlamasına bakıldığında, toptancı hal sisteminin önemli bir etkisi olduğu görülmektedir.Domatesin pazarlanmasında dağıtım kanalının önemini ve ortaya çıkabilecek sorunları ortaya koymayı amaçlayan bu çalışmada, Türkiye'deki domates piyasasını önemli ölçüde yansıttığı düşünülen Antalya ve Kumluca'nın durumu örnek alınarak, domatesin pazarlama süreci ve toptancı hali pazarlama sistemi araştırılmıştır. Genel olarak, domates sektörünün üretim ve dış ticaret trendleri bulunmuş, arz haritasının oluşturulmuş, pazarlama marjı incelenmiş, fiyatlardaki mevsimsellik ve dalgalanmalar tespit edilmiş ve reel fiyat trendleri ile maliyet ve karlılıklar araştırılmıştır. Daha sonra, domates ürününün fiyat oluşumu, domates ürününün üreticiden nihai tüketiciye kadar olan pazarlama aşamalarındaki maliyetleri ve pazarlama marjları hesaplanarak yorumlanmış ve maliyetlerin düşürülmesi ve pazarlama hizmetlerinin daha iyi düzeye getirilmesi konularında önerilerde bulunulmuştur.
