Örgütlerde yaşanan çatışmaların algılanan nedenleri ve başa çıkma tarzları: Antalya İli tarım sektöründe faaliyet gösteren KOBİ’lerde bir araştırma

Abstract

Çatışma örgütsel yaşamın vazgeçilmez bir unsurudur. İnsanların etkileşim içerisinde bulunduğu her ortamda çatışmanın yaşanması kaçınılmazdır. Bir kişi ya da grubun karşı tarafın amaçlarına ulaşmasını engelleyecek türde davranışlarda bulunması, muhalefet etmesi, zıtlaşması ve hatta açık tartışmaya girmesi çatışmanın varlığının göstergesidir.Çatışmaya neden olan faktörler çok sayıdadır. Ancak genel kapsamı itibariyle üç temel kaynağa dayanmaktadır. Bunlar, örgütsel yapının işleyişi ve özellikleri, yönetimin görüş ve uygulamaları ve bireysel farklılıklardır. Çatışmaların gerekçelerini oluşturan bu faktörlerin hangi sıklıkta yaşandığı bir örgütteki çatışma yoğunluğunu göstermektedir.Örgütlerde çatışma yoğunluğunun yetersizliği durağanlığa ve monotonluğa neden olarak değişime engel olur. Bu da örgütün rekabet etme gücünü azaltır. Aşırı çatışmalar ise sabotajları ortaya çıkararak kaosa neden olur. Her iki durumun dışında, çatışmanın yapıcı etkilerini gösterecek yani örgüt performansını arttıracak optimal çatışma yoğunluğunun sağlanması gerekmektedir. Bunun içinde, çatışmaların yöneticiler tarafından etkili bir şekilde yönetilmesi gerekmektedir.Çatışmaların yönetilmesi üç temel süreci kapsamaktadır. Birincisi, çatışma yoğunluğunun arttırılması için çatışmayı teşvik etmektir. İkincisi, optimal düzeyin üzerine çıkan çatışma yoğunluğunu azaltmaktır. Üçüncüsü ise çatışmayı çözmektir.Bu araştırmada, Antalya ilinde tarım sektöründe faaliyet gösteren kobi düzeyindeki özel sektör kurumlarında çalışma arkadaşları arasında yaşanan çatışmalara neden olan faktörleri tespit etmek, bireylerin hangi yoğunlukta çatışma yaşadıklarını saptamak ve bu çatışmalarla nasıl başa çıktıklarını ortaya koymak amaçlanmıştır. Ayrıca demografik değişkenlerin söz konusu faktörler üzerine etkileri de incelenmiştir.Araştırmanın sonucunda, elde edilen faktör yapısı, işyerinde çalışma arkadaşları arasında yaşanan çatışmaların nedenlerinin üç faktörlü bir yapıdan oluştuğu gözlenmiştir. Bunlar yoğunluklarının sırası itibariyle bireysel, örgütsel ve yönetsel nedenlerdir.Antalya ilinde tarım sektöründe faaliyet gösteren kobi düzeyindeki işyerlerinde çalışan üniversite ve yüksek lisans mezunu bireylerin, yönetimin görüş ve uygulamalarından kaynaklı çatışmaları, ilköğretim mezunlarına göre daha az yaşadıkları tespit edilmiştir.Bir diğer sonuca göre, medeni durum değişkeninin çatışma başa çıkma tarzları üzerine anlamlı etkisi görülmüştür. Burada, bekar erkeklerin zorlama tarzını evli erkeklere oranla daha çok tercih ettiği tespit edilmiştir.Faktörlerin alt boyutları arasındaki ilişkilerin sonuçlarında ise, çatışmaya neden olan faktörlerin birbiriyle yakın ilişkide olduğu görülmüştür. Bu da çatışmayı ortaya çıkaran nedenlerin kesin çizgilerle ayrılamayacağını, hatta bunların birbirini ortaya çıkardığını göstermektedir. Çatışma başa çıkma tarzları arasında ise bireylerin işbirliği davranışını ortaya koyan, uzlaşma ve problem çözme tarzlarının çok güçlü bir ilişkisi içerisinde olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, çatışmanın bireysel nedenleri arttıkça, kişilerin işbirliği ve uzlaşma davranışından uzaklaştığı sonucuna varılmıştır.