Virüsten ari turunçgil geliştirme programında ana blok çevresinde tristeza ve stubborn etmenleri üzerinde indeksleme çalışmaları

Abstract

Bu çalışmada Türkiye Turunçgil Çeşit Geliştirme Programına göre virüs ve virüs- benzeri hastalıklardan temiz aşıgözü kaynağı olarak kullanılacak Ana Damızlık Blok çevresindeki turunçgil bahçelerinde vektörlerle taşınan ve vektörlerinden bazılarının bölgemizde varlığı bilinen iki önemli turunçgil hastalığı tristeza ve stubboraun varlığı araştırılmıştır. Çalışmanın ilk aşamasında Ana Damızlık Blok'un kurulacağı merkez çevresinde belidi bir alan içerisinde kalan turunçgil bahçeleri saptanmış ve tristeza ile stubborn hastalıklarının simptomatolojik gözlemleri yapılmıştır. Bu gözlemlere göre örnek alınıp indekslenecek ağaçlar tespit edilmiştir. Hastalık etmenlerinin konsantrasyonlarının yüksek olduğu dönemlerde biyolojik ve serolojik indekslemelere uygun örnekler toplanmıştır. Biyolojik indekslemelerde tristeza için Mexican Lime, stubborn için Madam Vinous indikatör bitkileri kullanılmıştır. 14 bahçeden alınan örneklerle tristeza, 23 bahçeden alınan 33 örnekle stubborn biyolojik indekslemeleri yapılmıştır. Sıcaklık ve nem kontrollü seralarda gerçekleştirilen indekslemeler sonucunda turunçgil tristeza virüsünün belirtileri görülmemiş, stubbornun açısından sonuçlar değerlendirildiğinde 33 örneğin 16'sı Spiropktsma citıi açısından bulaşık bulunmuştur. Serolojik indekslemelerde ise Double-Antibody Sandwich (DAS) ELISA tekniği kullanılmıştır. Yapılan ELISA testleri sonucunda 38 bahçeden alınan 68 örnek turunçgil tristeza açısından temiz bulunmuştur. Stubborn eteneni Spiropktsma citri açısından yapılan ELISA testinde için 27 bahçeden alınan 41 örneğin 18'inda etmen tespit edilmiştir.