Kırsal kesim hane halkı finansal yapısı, tarımsal destekler ve tarım sektörü yatırımları etkileşimi: Türkiye için mikro data ile uygulama

Abstract

Bu çalışmada, tarım sektöründe çalışan kırsal kesim hane halklarının tarımsal yatırım kararlarını ve yatırım hacmini etkileyen faktörleri ortaya çıkarmak amacıyla ampirik bir analiz yapılmıştır. Analizde özellikle, kırsal kesime kamu ya da özel sektör tarafından sağlanan finansman kolaylıklarının ve kamu sektörünün tarım sektörüne verdiği destek ve sübvansiyonların ne derece etkili olduğu araştırılmıştır. Bu doğrultuda, Tarım Reformu Uygulama Projesi kapsamında 2004 yılında 5496 kırsal hane halkı bazında toplanmış demografik, sosyal ve ekonomik içerikli veritabanı kullanılarak hane halklarının gelirini ve finansal yapısını, refah seviyelerini ayrıca hanelerin sahip olduğu tarımsal yapının özelliklerini temsil edecek değişkenler oluşturulmuştur. Daha sonra bireysel yatırımların belirlenmesine yönelik teorik altyapı kullanılarak zaman kesiti verileriyle ekonometrik tahminler yapılmıştır. Çalışmada, tarım ve tarım dışı gelir seviyesinin, doğrudan gelir desteğinin ve mevcut girdi harcamalarının tarımsal yatırım yapma kararını etkilediği yönünde bulgular elde edilmiştir. Hane halklarının yaşadıkları bölge, hane halkı demografik özellikleri ve krediye erişim olanakları genişliğinin de yatırımlar üzerinde sınırlı derecede etkiye sahip olduğu gözlenmiştir.