Atlas - Çaykoz (Sivrihisar - Eskişehir) dolayının jeolojisi ve mermer yatakları

Abstract

Çalışma alanında Paleozoik ve Senozoik yaşlı altı birim ayırt edilmiştir. Tabanda Tekerlekkaya Formasyonu yer alır. Bu formasyon mika şistler, serizit şistler kalk şistler, kuvarsit ler ve granat-epidot felsler ile diopsit felslerden ibaret olan skarn zonu kayaçlarından oluşmuştur. Tabanı gözlenemeyen bu formasyon tavanda Atlas Mermer Formasyonu ile geçişlidir. Atlas Mermer Formasyonu tabandan tavana doğru siyah, beyaz ve gri renk li üç farklı tipte mermer üyesinden oluşmuştur. Siyah mermerler ince tanelidirler, laminalanma gösterirler ve kalınlıkları 70 m. kadardır. Beyaz mermerler orta taneli ve masif görünüşlüdürler, kalınlıkları 60 m. kadardır. Gri mermerler ise farklı tanelidir ler, yaklaşık 80 m. kalınlık gösterirler. Paleozoik yaşlı bu birimler yanal ve düşey yönde geçişlilik özelliğine sahiptirler. Çalışma alanında yer alan intrüzyonlar, Büyükyuvatepe Formasyonu olarak adlandırılmışlardır. Bileşimleri granit, gran diyonit ve diyorittir. Bütün Paleozoik birimlerini kesen bu formasyon Oligo-Miyosen yaşlı Kayalak Sırtı Formasyonuna kadar uzanır. Kayalak Sırtı Formasyonu; konglomera, kumtaşı, kireçtaşı fosilli kireçtaşı jipsli, maralı seviyeler ve küçük bir alanda traverten ve kömürlerle temsil olunmuştur. Paleozoik üzerine açısal uyumsuzlukla yerleşen formasyon tavanda Harmanlar Sırtı Formasyonu ile uyumsuz olarak üzerlenmiştir. Harmanlar Sırtı Formasyonu farklı litolojideki köşeli malzemenin kalkerli çimento ile çimentolanması sonucu oluşmuştur. Güncel çökeller derelerin olduğu kesimlerde dar şeritler halinde alüvyon olarak yer almış lardır. Atlas Mermer Formasyonu, siyah ve beyaz üyesi mermer ya takları dolomitik karakterdedirler. Siyah mermerler çok ince taneli beyazlar ise orta taneli kristallerden oluşmuşlardır. Bu mermerlerin teknolojik özellikleri (levha haline gelebilme ve iyi cila olma özelliği), fizikomekanik özellikleri TS mermer normlarına uygundur. Uygun blok verebilecek kesimlerde beyaz mermer için 59 685 720 m3 ve siyah mermer için 74 860 000 m3 muhtemel mermer rezervi hesaplanmıştır. Buradaki mermerler bu özellikler ile doğal yapı ve kaplama taşı olmaya uygundurlar.