Infrared termometre tekniğinin pamuk bitkisinde su stresinin değerlendirilmesi ve sulama zamanının belirlenmesinde kullanılması

Abstract

Antalya koşullarında pamuk bitkisinin sulama zamanının belirlenmesinde kullanılabilecek bitki su stres indeksi değerini saptamak amacıyla 1994 yılında tarla çalışması yapılmıştır. Çalışma, farklı düzeylerde sulanan 4 konu kullanılarak 3 yinelemeli tesadüf blokları deneme desenine göre düzenlenmiş ve Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nde yürütülmüştür. Araştırmada Çukurova- 1518 pamuk çeşidi kullanılmıştır. Pamuk bitkisinde 4 farklı sulama konusunda bitki su stres indeksi belirlenmiştir. Pamuğun yetişme peryodu boyunca iklimsel değişkenlerin (rüzgar, solar radyasyon v.b) günlük ve mevsimlik olarak değişimide.belirlenmeye çalışılmıştır. Deneme parselleri göllendirmeli karık yöntemiyle sulanmıştır. Sulamalar. 90 cm profil derinliğindeki kullanılabilir suyun Sİ konusunda %30'u. S2'de %50'si ve S3'de %70'i tüketildiği zaman yapılmıştır. S4 konusunda sulama yapılmamıştır. Profildeki nem değişimleri gravimetrik yöntemle belirlenmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar aşağıdaki şekilde özetlenebilir. 1. Deneme konularına göre en yüksek verim topraktaki kullanılabilir uyun %50'si tüketildiğinde sulanan S2 konusundan elde edilmiştir. 2. Deneme sonucunda bitki su stres indeksinin hesaplanmasında kullanılan alt sınır hattının denklemi y= 0.257-0.417 VPD. üst sınır değeri ise 3.9°C olarak elde edilmiştir. 3. Bitki su stres indeksi baz alınarak yapılan sulama programlamasında sulamaların, bitki su stres indeksi değeri 660.45 değerine ulaştığı zaman yapılması gerektiği sonucuna varılmıştı r. 4. Elde edilen verim miktarları arasında istatistiksel analiz yapılmış ve konuların verim değerleri arasındaki fark lar %1 düzeyinde önemli bulunmuştur. 5. Sulanan konularda sulama zamanındaki bitki su stres indeksi (CWSI) değerleri topraktaki kullanılabilir suyun %30*u tüketildiğinde sulanan konuda 0.30-0. AO, %50'si tüketildiğinde sulanan konuda 0.45. %70'i tüketildiğinde sulanan konuda 0.60 olarak belirlenmiştir. Sulanmayan konuda bitki su stres indeksi sürekli artarak mevsim sonunda 1.0'e kadar yükselmiştir. 6. Mevsimlik ortalama CWSI değerleri Sİ konusunda 0.219, S2 konusunda 0.258. S3 konusunda 0.411. S4 konusunda 0.503 olarak belirlenmiştir. Mevsimlik ortalama CWSI değerine bağlı olarak verimin tahmin edilebileceği saptanmıştır. 7. Bitkide sulama sonrası maksimum transpirasyonun ve taç örtüsü-hava sıcaklığı farkının solar radyasyonla önemli ölçüde ilişkili olduğu en yüksek taç örtüsü-hava sıcaklığı farkının solar radyasyonun en şiddetli olduğu öğle saatlerin de meydana gelidiği belirlenmiştir. 8. Bitki boyu ve taç örtüsü yüzdeleri konulara göre farklılık göstermiş, en yüksek bitki boyu en çok sulama sık lığına sahip konuda olmuştur. 9. Mevsim sonunda elde edilen verim değerlerine göre pamukta sulama ile kütlü verimi arasında verim= 194.4+0.920 sulama suyu biçiminde ifade edilebilecek doğrusal bir ilişki elde edilmiştir. 10. Pamuğun çoğu generatif özelliklerinin sulamadan etkilenmediği saptanmıştır.