PISA 2015 fen okuryazarlığı testinin değişen madde fonksiyonu açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, PISA 2015 uygulaması Türkiye örnekleminde Fen okuryazarlığı testinde yer alan maddelerin cinsiyete, sosyoekonomik düzeye ve okulun bulunduğu yerleşim bölgesine göre Değişen Madde Fonksiyonu (DMF) gösterip göstermediği incelenmiştir. DMF analizinde, Mantel Haenszel (MH) ve Lojistik Regresyon (LR) yöntemleri kullanılmış ve ardından bu iki yöntemden elde edilen sonuçlar arasındaki ilişki incelenmiştir. Bu araştırmada kullanılan cinsiyet değişkeni ile sosyoekonomik düzey değişkenlerine ait veriler öğrenci ölçeğinden elde edilirken, okulun bulunduğu yerleşim bölgesi değişkenine ait veriler okul ölçeğinden elde edilmiştir. Araştırma PISA 2015 uygulamasında yer alan 32, 41, 44, 53, 56, 65, 68, 77, 80, 89 ve 92 nolu kitapçıklardaki ortak 35 soruya cevap veren 170 öğrencinin verileri ile yürütülmüştür. DMF analizinden önce grubun dağılımının genel özelliklerinin belirlenebilmesi için grubun tamamına ve diğer değişkenlerin alt gruplarına betimsel istatistikler uygulanarak genel özellikleri belirlenmiştir. Cinsiyet değişkenine göre yürütülen DMF analizleri sonucunda MH ve LR yöntemlerinde farklı birer maddenin DMF gösterdiği tespit edilmiştir. MH yöntemiyle DMF gösterdiği tespit edilen maddenin kızlar lehine çalıştığı belirlenmiştir. Sosyoekonomik düzey değişkenine göre yürütülen DMF analizleri sonucunda MH yönteminde üç madde DMF gösterirken LR yönteminde ise 5 madde DMF göstermiştir. Her iki yöntemde de DMF gösteren iki maddenin düşük sosyoekonomik düzeye sahip öğrenciler lehine çalıştığı belirlenmiştir. Okulun bulunduğu yerleşim bölgesi değişkenine göre yürütülen DMF analizlerinden ilçede bulunan okul ile şehirde bulunan okul analizinde MH ve LR yöntemlerinde aynı iki madde DMF göstermiştir. Her iki yöntemde de DMF gösteren bu iki maddenin bir tanesinin okulun bulunduğu yerleşim bölgesi şehirde olan öğrenciler lehine, diğerinin ise okulun bulunduğu yerleşim bölgesi ilçede olan öğrenciler lehine çalıştığı belirlenmiştir. İlçede bulunan okul ile büyükşehirde bulunan okul analizinde MH yönteminde bir madde DMF gösterirken LR yönteminde iki madde DMF göstermiştir. MH yönteminde DMF gösteren madde aynı zamanda LR yönteminde de DMF gösterirken okulun bulunduğu yerleşim bölgesi büyükşehirde olan öğrenciler lehine çalıştığı belirlenmiştir. Şehirde bulunan okul ile büyükşehirde bulunan okul analizinde MH yönteminde DMF gösteren madde tespit edilmezken LR yönteminde altı madde DMF göstermiştir. MH ve LR yöntemleri, DMF gösteren madde sayısı bakımından incelendiğinde iki yöntemin farklı sonuçlar elde ettiği ve LR yönteminin daha fazla sayıda madde belirlediği görülmüştür. Genel olarak DMF büyüklük sıralamaları arasında ise iki yöntem arasında pozitif ve orta düzeyde ilişki tespit edilmiştir.