Lise öğrencilerinde öznel iyi oluş ve öz şefkat arasındaki ilişki

Abstract

Araştırmanın amacı lise öğrencilerinde öznel iyi oluş ile öz şefkat arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmanın evrenini lise öğrencileri, çalışma grubunu Antalya ili Metin Çiviler Anadolu Lisesi, Baraj Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, Antalya Barosu Mesleki, Teknik Anadolu Lisesi, Aldemir Atilla Konuk Anadolu Lisesi, Akdeniz Anadolu Lisesi ve Muhittin Mustafa Böcek Anadolu Lisesi'nde öğrenim gören 9., 10., 11. ve 12. sınıf öğrencilerinden gönüllü öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırma 2018-2019 eğitim öğretim yılında 337'si kız, 312'si erkek olmak üzere 649 lise öğrencisiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri "Ergen Öznel İyi Oluş Ölçeği", "Öz Şefkat Ölçeği" ve "Kişisel Bilgi Formu" kullanılarak toplanmıştır. Araştırma verilerinin analizinde t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Aşamalı Regresyon Analizi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre öznel iyi oluşun olumlu duygular alt boyutunda okullar arasında anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir. Gelir durumu algılarına göre, ailesini orta gelirli algılayan öğrencilerin öznel iyi oluş puanlarının, düşük gelirli algılayan öğrencilerin puanlarından yüksek olduğu ve aile ile ilişkilerde doyum alt boyutunda ailesini orta ve yüksek gelirli algılayan öğrencilerin puanlarının, düşük gelirli algılayan öğrencilerin puanlarından yüksek olduğu belirlenmiştir. Ayrıca olumlu duygular, yaşam doyumu ve önemli diğerleri ile ilişkiden doyum alt boyutlarında ailesini orta gelirli algılayan öğrencilerin puanlarının, düşük gelirli algılayan öğrencilerin puanlarından yüksek olduğu saptanmıştır. Algılanan akademik başarıya göre, kendini başarılı ve orta düzeyde başarılı algılayan öğrencilerin puanlarının öznel iyi oluş, aile ile ilişkilerde doyum, olumlu duygular, önemli diğerleri ile ilişkiden doyum alt boyutları ve öz şefkat puanlarının, başarısız olarak algılayan öğrencilerden yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yaşam doyumu alt boyutunda kendini orta düzeyde algılayan öğrencilerin puanlarının, başarısız olarak algılayan öğrencilerden yüksek olduğu belirlenmiştir. Öz şefkat ile öznel iyi oluş, yaşam doyumu ve olumlu duygular alt boyutları arasında orta düzeyde pozitif ilişki, öz şefkat ile aile ile ilişkilerde doyum ve önemli diğerleri ile ilişkilerde doyum alt boyutları arasında pozitif yönde zayıf bir ilişki olduğunu söylenebilir. Öznel iyi oluştaki toplam varyansın %23'ünü öz şefkat, %2'sini gelir durumu algısı ve %1'ini algılanan akademik başarı açıklamaktadır.