Ortaokul öğrencilerinin üst bilişsel farkındalığı, öz yeterlilik inançları ve yabancı dil öğrenme kaygıları arasındaki ilişkilerin yapısal eşitlik modellemesi ile incelenmesi

Abstract

Araştırmada, ortaokul öğrencilerinin üst bilişsel farkındalık düzeylerinin ve öz yeterlik inançlarının, yabancı dil öğrenme kaygıları üzerindeki etkisinin yapısal eşitlik modellemesi ile incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya, 2018-2019 eğitim öğretim yılında Antalya ili, Kepez ilçesi, Ünsal Ortaokulunda öğrenim görmekte olan 285, 7. ve 8. sınıf öğrencisi dâhil edilmiştir. Araştırmada, verilerin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu, Yabancı Dil Öğrenme Kaygısı Ölçeği, Çocuklar İçin Öz Yeterlik Ölçeği ve Çocuklar İçin Üst Bilişsel Farkındalık Ölçeği kullanılmıştır. Betimsel araştırma türlerinden, ilişkisel tarama modelinde tasarlanan araştırmada; verilerin analizinde, araştırmanın değişkenlerine ait betimsel istatistikler ve korelasyonlar hesaplanmış ve ayrıca; ortaokul öğrencilerinin üst bilişsel farkındalık ve öz yeterlik inançlarının yabancı dil öğrenme kaygısı üzerindeki etkisini açıklayan modelin geliştirilmesi için yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, yapılan betimsel istatistik sonucuna göre, öğrencilerin orta düzeyde üst bilişsel farkındalık, öz yeterlik inancı ve yabancı dil öğrenme kaygısına sahip oldukları bulgusuna ulaşılmıştır. Araştırmanın değişkenleri arasındaki ilişkileri incelemek için yapılan korelasyon analizi sonucunda ise, öğrencilerin üst bilişsel farkındalık düzeyleri ile öz yeterlik inançları arasında yüksek düzeyde pozitif yönlü anlamlı ilişki; üst bilişsel farkındalık düzeyleri ile yabancı dil öğrenme kaygıları arasında düşük düzeyde negatif yönlü anlamlı ilişki; öz yeterlik inançları ve yabancı dil öğrenme kaygıları arasında ise orta düzeyde negatif yönlü anlamlı ilişki saptanmıştır. Alanyazın tarafından da desteklenen, değişkenler arasında var olan doğrudan ilişkilere dayanarak değişkenler arasındaki çok yönlü dolaylı ilişkileri de inceleyebilmek için yapısal eşitlik modellemesine başvurulmuştur. Oluşturulan modelde; öz yeterlik inancı ve yabancı dil öğrenme kaygısı arasındaki ilişkide, üst bilişsel farkındalık değişkeninin aracı etkisi araştırılmıştır. Öğrencilerin yabancı dil öğrenme kaygıları ve öz yeterlik inançları arasındaki negatif yönlü anlamlı ilişkide, üst bilişsel farkındalık düzeylerinin aracı bir etkiye sahip olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Aracı etki bulgusuna ulaşılmasa da; değişkenler arasında ayrı ayrı anlamlı ilişkiler olduğu belirtilmiştir. Araştırmanın sonuçları tartışılmış; üst bilişsel farkındalık, öz yeterlik inancı ve yabancı dil öğrenme kaygısının; birbiriyle etkileşim halinde olan ve yabancı dil öğreniminde büyük öneme sahip olan bireysel farklılıklar olduğu; üst bilişsel farkındalık ve öz yeterlik inancının, yabancı dil öğrenme kaygısını etkileme gücüne sahip olduğu vurgulanmıştır. Araştırmanın sonuçlarından yola çıkarak, uygulama ve araştırmaya yönelik önerilerde bulunulmuştur.