Abstract:
Türk idari teşkilatı parçalı yapıdadır. Yönetimin merkez ve yerel birimler arasında paylaştırılması devlet bütünlüğünün bozulması riskini barındırmaktadır. Devlet otoritesinin sarsılmaması, birlik ve bütünlüğün sağlanması ancak iyi işleyen bir denetim mekanizması ile mümkündür. Özellikle devlet yapılanmasında merkez teşkilatı içinde veya merkez ile yerel birimler arasında veya yerel birimlerin kendi aralarında sıklıkla kullanılan bazı denetim türleri mevcuttur. Merkezi idarenin kendi bünyesinde uyguladığı denetim, hiyerarşi denetimidir. Bununla birlikte farklı kamu tüzel kişilikleri bulunan idari birimler arasında en çok uygulanan denetim mekanizması ise idari vesayettir. Bu tez çalışmamızda, öncelikle idari denetim türleri olarak hiyerarşi ve idari vesayet açıklanmıştır. Akabinde yerel yönetim birimi olan büyükşehir belediyeleri ile ilçe belediyeleri arasındaki denetim ilişkisi üzerinde çalışılmıştır. Her iki idari birimin de ayrı kamu tüzel kişiliği bulunmaktadır. Bu sebeple, bu idareler arasındaki ilişkilerin tespit edilmesi, hukuk devleti olmanın bir gereğidir. Özellikle idarenin kanuniliği ve yerel yönetim birimlerinin özerkliği bu idareler arasındaki denetim ilişkisinin tespit edilmesini zorunlu kılmıştır. Bu denetimin niteliği, idari vesayet ile benzerlik ve farklılıklarından hareketle tespit edilmiştir. Denetimin konusu tespit edilmiş, denetimin sağlanabilmesi içi gerekli koşullar değerlendirilmiştir. Denetimin uygulama biçimi de her konu için ayrıca incelenmiştir. Buna ek olarak, denetimlerin özerklik üzerindeki etkisi değerlendirilmiştir.
