Türk medeni hukuku’nda evlat edinme

Abstract

İnsanlık tarihinin en eski kurumlarından biri olan evlat edinme, günümüze kadar çeşitli amaçlara hizmet etmiştir. Tarih boyunca kişiler, kimi zaman ekonomik kimi zaman siyasi kimi zaman da sosyal amaçlarla evlat edinmiştir. Evlat edinme, çocuğu olmayan ailelere ve aile sevgisinden mahrum olan çocuklara umut ışığı olmuştur. Çünkü evlat edinmeyle çocuk sahibi olmayan ya da olamayan kişilerin ebeveyn olma ihtiyacı karşılanırken, evlat edinilmek istenen kişinin de sıcak bir yuva hasreti giderilmektedir. Ayrıca bazı aileler çocuklarını her yönden sağlıklı yetiştiremediğinden bahisle çocuklarını evlat edindirmek istemektedirler. Çocuklarının maddi ve manevi ihtiyaçlarını karşılamakta zorluk çeken aileler, çoğu zaman Devlet eliyle çocuklarına sahip çıkacak aileler tarafından çocuklarının evlat edinilmesine rıza göstermektedirler. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu m. 305-320 hükümlerinde düzenlenen "Evlat Edinme", dünyada ve Türk toplumunda giderek yaygınlaşan ve ihtiyaç duyulan bir kurum haline gelmiştir. Devlet koruması altına alınan çocuk sayısı her geçen gün artmaktadır. Korunmaya muhtaç erginler veya kısıtlılar, kimsesiz çocuklar evlat edinilerek mutlu ve huzurlu bir aileye kavuşmaktadır. Ailelerin de evlat sahibi olma oranı gittikçe düşmekte, çeşitli tedavi yöntemlerinin de sonuçsuz kalması nedeniyle evlat edinmeye olan ilgi artmaktadır. Bu gelişmeler evlat edinmenin toplumun önemli ihtiyaçlarından biri olmasına zemin hazırlamaktadır. Bu nedenle bu çalışma kapsamında evlat edinme kurumu ele alınacak ve çeşitli yönlerden incelenecektir. Kanunumuz küçüklerin evlat edinilmesini kural; erginler veya kısıtlıların evlat edinilmesini istisna olarak düzenlenmiştir. Bu nedenle çalışmamızın geniş bir bölümünde yer verdiğimiz küçüklerin evlat edinilmesine ilişkin şartların hangisinin ergin ve kısıtlılar için de ortak olduğu belirtilecektir. Erginlerin veya kısıtlıların evlat edinilmesine özgü şartlar da ayrıntılı olarak incelenecektir. Çalışmamızın birinci bölümünde evlat edinme kavramından, hukuki niteliğinden, tarihçesinden, türlerinden, fayda ve sakıncalarından ve benzer kavramlardan farkı açıklanmaya çalışılacaktır. İkinci bölümde evlat edinmenin şartları ortaya konmaya çalışılacaktır. Üçüncü ve son bölümde ise evlat edinmenin hüküm ve sonuçları, hükümsüzlüğü ve sona ermesinden bahsedilecektir.