Hadis literatüründe ihtisar yöntemi -İbn Kesir’in İhtisaru Ulumi’l- Hadis’i Bağlamında-

Abstract

Her disiplinin ana kaynaklarını oluşturan eserler vardır. Hadis usulünde de İbnü's-Salâh'ın Ulûmü'l-hadîs'i bu eserlerden birisidir. Hacim bakımından büyük olması ve belirli bir kesime hitap etmesi söz konusu eserden istifade etmeyi zorlaştırmış ve bu durum, eser üzerine ihtisâr ve şerh gibi çalışmaların yapılmasını gerekli hale getirmiştir. Tezimizde, İbn Kesîr'in İhtisâru ulûmi'l-hadîs'ini temel almamızın sebebi, Ulûmü'l-hadîs esas alarak yapılan ihtisâr çalışmaları arasında söz konusu eserin önemli bir yere sahip olmasıdır. Tezimizde İhtisâru Ulûmi'l-hadîs üzerinden literatürdeki ihtisâr yönteminin özellikleri ve ihtisâr çalışmalarının asıl eser üzerindeki etkisini tespit etmek amaçlanmıştır. İhtisâru ulûmi'l-hadîs'in Ulûmü'l-hadîs'in tertip ve içeriğine benzer ve ondan farklı özellikleri bulunmaktadır. Bu da, belirli bir eser üzerine yazılan muhtasarların asıl eserin özeti mi yoksa müstakil bir eser olarak mı kabul edilmesi gerektiği sorusunu gündeme getirmiştir. Tezimizde söz konusu iki eser tasvirî ve tahlilî bir yöntemle karşılaştırılarak bu sorunun cevabı aranmıştır. İbn Kesîr'in İhtisâr'ının benzerlik ve farklılıklarını ortaya koymak için gerekli görüldüğünde Ulûmül-Hadîs üzerine yazılan diğer muhtasarlar da incelenmiştir.