Mehmet Seyda’nın roman ve hikayelerine psikanalitik bir bakış

Abstract

Psikoloji dalıyla yakından ilgili olan psikanaliz diğer bilim dallarında da yer almıştır. Özellikle edebiyatta, yazar ve şairlerin bilinçdışının edebi esere nasıl yansıdığının bulunması, eserin arka planında yer alan gerçekliğin ortaya çıkarılmasından dolayı önemli bir teknik olarak günümüzde de kullanılmaktadır. Yazarın eserine kendinden izleri ne kadar yansıttığı, edebi eseri nasıl yarattığı ve ne için yazdığı okuyucular ve araştırmacılar tarafından merak edilen sorulardandır. Bu çalışmada Mehmet Seyda'nın kendi hayatını anlattığı nehir roman özelliği gösteren Yaş Ağaç, Bir Gün Büyüyeceksin, İhtiyar Gençlik, Cinsel Oyun, Yanartaş 1, Yanartaş 2, Süeda Hanım'ın Ortanca Kızı adlı romanları ve bazı karakterlerine kişiliğini yansıttığını tespit ettiğimiz Garnizonda Bir Olay, Kör Şeytan ve Hikâyeler 1-2 adlı kitaplarında yer alan hikâyeleri psikanalitik bir bakış açısıyla inceleyerek yazar ve eserleri arasında okuyucuyu aydınlatacak bir bağ kurmaya çalıştık. İlk bölümde psikanalizin doğuşu ve Sigmund Freud'un kuramlarıyla ilgili bilgiler verilmiş, ikinci bölümde ise bu kuramlar, romanlar ve hikâyeler üzerinde kanıtlanmaya çalışılmıştır. Mehmet Seyda'nın kendisinin de ifade ettiği gibi hayat hikâyesini anlattığı eserleri Freudyen bir bakış açısıyla incelenmeye uygun bulunmuş, eserlerinde yer alan cinsellik, aşk, saldırganlık, benlik, Oedipus kompleksi gibi kavramlar üzerinde araştırma yapılmıştır. Eserlerindeki karakterle yazarın hayat hikâyesi karşılaştırılmış ve birçok benzerlik tespit edilmiştir. Sonuç olarak; yazarın bilinçdışının eserlere yansıdığı görülmüş, bu tespitlerle eserlerin arka planında yer alan düşünceler açığa çıkartılmıştır.