Ulaştırma modu seçimi problemlerinin bütünleşik çok kriterli karar verme yöntemi ile çözümlenmesi ve bir uygulama

Abstract

Teknolojinin hızla ilerlemesi ile artan küreselleşme sonucu hammaddenin, ürünün veya hizmetin bulunduğu noktadan alınarak son nihai tüketiciye kadar ki süreçte, hızlı, hasarsız ve en ekonomik biçimde ulaşması işletmeler için büyük önem kazanmıştır. İşletmelerin, düşük maliyetler nedeniyle (işçilik, enerji, hammadde vb.) üretimini farklı ülkelerde yapmaları ve çok sayıda tedarikçi firma ile çalışıyor olmaları tedarikçiler arasında ürünlerin toplanması ve üretim merkezlerinde zamanında ve en uygun maliyetlerle teslim edilmesi lojistik faaliyetlerinden olan taşımanın önemini arttırmaktadır. Taşımacılıkta belirlenen bir güzergah için en düşük maliyetle kaliteli hizmet verecek taşımacılık türünü seçmek çok önemlidir. Çünkü her bir taşımacılık türünün diğerine göre avantajları ve buna bağlı olarak ek maliyetleri mevcuttur. İşletmeler en uygun taşıma modunu seçerken birden çok kriteri ve alternatifleri birlikte değerlendirmek durumundadırlar. Bu değerlendirme birçok değişkenin aynı anda analiz edilmesini gerektiren karmaşık bir süreçten oluşmaktadır. Bu çalışmada, Kayseri ilinde faaliyet gösteren ve ihracat yapan bir lojistik firmasının taşıma modu seçim problemi ele alınmıştır. Birinci bölümde lojistiğin tanımı, çeşitleri ve taşıma modları hakkında bilgi verilmiş ikinci bölümde çok kriterli karar verme ve yöntemleri ile taşıma modu seçimi anlatılmıştır. Üçüncü ve son bölümde ise taşıma modu seçim problemi için taranan literatür ve alanında uzman kişiler olan karar vericiler ile görüşmeler sonucu on üç kriter ve dört alternatif belirlenmiştir. Problemin çözümü için literatürde bu problemin çözümünde henüz kullanılmamış olan En İyi - En Kötü yöntemiyle kriterlerin önem ağırlıkları ve WASPAS yöntemiyle de seçenekler değerlendirilerek en uygun alternatifin seçimi gerçekleştirilmiştir.