Antalya Türkmen Alevileri’nde dini ve sosyal hayat

Abstract

Osmanlı arşiv kaynaklarımızda Kızılbaşlık, Râfizîlik, Bektâşîlik gibi isimlerin kullanıldığı sözlü geleneğimizde de Abdallar, Yörükler, Zazalar, Baraklar, Avşarlar, Nalcılar, Çepniler, Sıraçlar, Amucalar, Bedreddinîler, Terekemeler ve Türkmen gibi farklı isimlerin kullanıldığı Anadolu Alevîliği, Orta Asya Türk tarih ve kültüründen izler taşıyarak Türklerin topluluklar halinde İslâm'a girdikleri siyasî, sosyal, coğrafî ve tarihî bir dönemin günümüze yansıyan yüzüdür. Alevî-Bektaşi toplulukları yapılanması bakımından dergâhlar ve ocaklara bağlıdırlar. Alevîliğin eğitim, inanç, hukuk gibi önemli içyapısal ve sosyal-dinsel organizasyonu ocaklar tarafından sağlanır. Coğrafi yönden Teke yöresinde bulunan Antalya civarında yaşayan Türkmen-Alevî gruplar da genellikle Elmalı Abdal Musa Ocağına bağlıdırlar. Çalışmamızda tarihi veriler ışığında ve çağdaş araştırmalar ile yerinde gözlem yöntemleri esas alınarak günümüzde Teke yöresi olarak adlandırılan Antalya ve yöresinde yaşayan Alevî-Bektaşî toplulukların sosyo kültürel birikimleri ve değerleri İslâm Mezhepleri Tarihi bilimsel metodolojisi içerisinde tespit edilmeye çalışılmıştır.