Türk idare hukuku’nda kamu mallarının korunması

Abstract

Kamu yararına yürütülen kamu hizmetinin aracısı konumundaki kamu mallarının korunmasına yönelik usullerin ortaya konulması önemli bir gerekliliktir. Bu ihtiyaca binaen hazırlanan tez çalışmasının temel amacı, Türk İdare Hukukunda kamu mallarının korunması usullerini izaha matuftur. Korumanın kapsamının belirlenebilmesi amacıyla kamu malları kavramı, doktrin görüşleri ve yargı kararları eşliğinde tanımlanmıştır. Ayrıca kamu malları, tahsis cihetlerine göre sınıflandırılmış ve kamu malları rejimine hâkim temel ilkeler açıklanmıştır. Kavramın kapsamı belirlendikten sonra kamu mallarının korunması gerekliliği; kamu yararı, kamu hizmetinin sürekliliği, eşitlik ilkesi ve kamu düzeni açısından değerlendirilmiştir. Akabinde koruma usulleri tasnif edilmiş ve uygulamadan örnekler verilmiştir. Doktrin ve yargı kararlarında kamu mallarının özelikleri olarak açıklanan ve kamu malları rejiminin belirleyicisi konumundaki ilkesel önlemler ve koruyucu yasaklardan oluşan usuller bu kez koruma usulü perspektifiyle ele alınmıştır. Normatif değerler bakımından üstün bir konuma haiz anayasa hükümleri, anayasal koruma başlığı altında işlenmiştir. Kamu mallarının adli yönden korunması, hukuki statünün devamlılığını amaçlayan özel hukuk koruması ve maddi bütünlüğün muhafazasını öngören ceza hukuku koruması olarak ikiye ayrılmıştır. Son olarak kamu tüzel kişilerinin haiz oldukları kamu gücü usulleri ile güçlendirilmiş idari korumadan söz edilmiştir. Kamu mallarının korunmasının bir başka yansıması olarak idarenin yükümlülüklerinden olan bakım ve onarım esasları ile kayıt ve envanter sistemi incelenmiştir. Nihayet, kamu mallarına özgü mevcut koruma usullerinin derlenmesinden sonra korumanın daha etkili kılınmasına yönelik çözüm önerileri sunulmuştur. Sonuç olarak, Türk İdare Hukukunda kamu mallarının sistematik bir şekilde korunmadığı ve korumanın gün geçtikçe zayıfladığı gözlemlenmiştir. Sorunların çözümüne yönelik en acil ihtiyaç, kamu mallarına özgü genel nitelikte bir mevzuat çalışmasının vakit kaybetmeksizin yürürlüğe girmesidir. Devamla, önerilen diğer çözüm yöntemleri ile kamu malları için daha etkili bir korumanın sağlanacağı öngörülmektedir.