Alanya arkeoloji müzesi’ndeki Türk islam dönemi mühürleri

Abstract

Bu çalışmada, Alanya Arkeoloji Müzesi deposunda yer alan Türk-İslam dönemine ait 133 adet mühür incelenmeye çalışılmıştır. Çalışma kapsamında ki mühürlerin tarihleri, dönemleri, malzemeleri, formları, kullanım alanları, süslemeleri, üzerinde yer alan yazı türleri ve ait oldukları yöreleri tek tek incelenip değerlendirilmiştir. Yapılan araştırma sonucunda 133 adet mührün 75 tanesinin 19.yy a ait olduğu, 42 tanesinin 20.yy a ait olduğu, 15 tanesinin tarihsiz olduğu tespit edilmiştir. 1 tanesinde ise 4 haneli tarih satırının ilk iki hanesi izlenmediğinden net bir tarihlendirme yapılamamıştır. Araştırılmış olan tüm mühürlerin yapımında kullanılan malzemeler ise pirinç, gümüş, taş, bronz, tunç ve tam olarak malzeme türü tespit edilememiş olmasına rağmen kayıtlarda madeni olarak geçen başka bir maden de mevcuttur. Bu 133 adet mührün form çeşitlemesi ise çoğunluğu oval olmakla birlikte dairesel formlu, sekizgen formlu, kare formlu ve kareye yakın dikdörtgen formludur. Genel olarak mühürlerin kullanım alanı ise resmi-makam mühürleri, şahıs mühürleri ve tılsım mühürleri olarak ayrılmıştır. Geneli sade olan mühürlerin baskı yüzeyinde stilize edilmiş bitkisel ve geometrik motiflere yer verildiği görülmüştür. Yazı türleri incelenen mühürlerde çoğunlukta ta'lik kullanıldığı devamında ise diğer örneklerde nesih, sülüs ve Latince kullanıldığı görülmüştür. Alanya Arkeoloji Müzesi'nde yer alan bu 133 adet mührün Alanya'da olmasına rağmen yine çoğunluğun İç Anadolu bölgesine ait olduğu sonucuna varılmıştır. Ege ve Akdeniz bölgesini kapsayan mühürlerde mevcuttur. Bu çalışmanın Türkiye'deki mühür araştırmalarına önemli bir katkı sağlanması beklenmektedir