Yazlık kabak bitkisinde (Curcubita Pepo) erken sarı renk (Precocious yellow) ve tüysüzlük (Glabrous) özellikleri için QTL analizi ve markır geliştirme

Abstract

Kabak bitkisinin tüylü (dikenli) olması nedeniyle, mevcut koşullarda kabak üreticileri hasat yaparken bitkideki tüyler meyvede deformasyonlara neden olup kaliteyi düşürmektedir. Erken sarı renk özelliğine sahip meyvelerde meyveler hızlıca sarı renge dönüşerek üreticilerin zamanından önce hasat yapmasını sağlamakta olup dişi çiçek oranını arttırarak verim artışına neden olmaktadır. Bu tez çalışmasında seçilecek tüysüzlük ve erken sarı renk özelliği için yeni kabak çeşitlerinde tüysüzlük özelliği ile hasat döneminde meyvede deformasyon sebep vermeyerek kaliteyi düşürmemeyi ve erken sarı renk genine sahip olan çeşitlerde, erken hasat ve verimi arttırma hedefleri için ilgili özelliklerde markır geliştirmek amaçlanmıştır. Erken sarı gen özelliği için geri melezleme 3'de tekrarlanan olarak kullanılıp, monogenik dominant çeşidi ele alınmıştır. Dikensizlik (tüysüzlük) özelliği için geri melezleme 5'de tekrarlanan olarak kullanılmış monogenik çekinik çeşidi ele alınmıştır. Çalışmada yapılan genotipleme için yaprak örneği analizinde DNA saflaştırılmasında CTAB protokolü uygulanarak, SNP (Single Nucleotide Polymorphism-Tek Nükleotid Polimorfizmi) markırı kullanılmıştır ve QTL (Quantitative Trait Locus- Kantitatif özellik lokusu) haritalama yöntemi ile gerçekleştirlmiştir. Fenotip gözlemde erken sarı gen özelliğinde meyve dış kabuk rengi ve meyve sap rengine bakılarak gözlemi yapılmıştır. Dikensizlik özelliğinde bitki yaprak sapı gözlemi yapılarak gerçekleştirilmiştir. F2 generasyonda, Tüysüzlük ve erken sarı renk özellikleri için yapılan fenotipik gözlemde açılım oranı 1:2:1 olarak tespit edilmiştir. Genotipleme çalışmalarında yapılan analiz sonuçları neticesinde erken sarı renk özelliği için, 2 SNP markırı X krozomunda yaklaşık 20cM ve 22cM arasında bulunan pozisyonlarında SQ-0002662 ve SQ0002421 lokuslarında bulunan genlerin log10 değeri yaklaşık 70 bulunarak markır geliştirilmiştir. Yapılan QTL haritalamada yaklaşık 70 kb (0-2 cM) uzaklığında, E kromozomunda Cp4.1Eg07840 potansiyel aday gen bulunduğu gözlemlenmiştir. Bulunan aday gen Arabidopsiste ki tüysüz (Glabrous-2) ile benzerlik gösterdiği gözlemlenmiştir.