Üstün yetenekli öğrencilerin eğitiminde sosyal bilgiler eğitiminin yeri ve önemi

Abstract

Araştırmanın amacı, BİLSEM'de görev yapan öğretmenlerin üstün yetenekli öğrencilerin eğitiminde sosyal bilgiler eğitiminin yeri ve önemine ilişkin görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Araştırmada, nitel araştırma desenlerinden olgubilim deseni kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarının belirlenmesinde ölçüt örneklem esas alınmıştır. Araştırmanın katılımcıları, Antalya İl Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı BİLSEM'de görev yapan farklı branşlardaki 19 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri yarı-yapılandırılmış görüşme yoluyla toplanmıştır. Elde edilen veriler tematik analiz tekniği kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmada katılımcı öğretmenlerin sosyal bilgiler dersinin toplum hayatındaki yerini; toplumsal hayata uyum, vatandaşlık bilinci oluşturma, kültürel değerler ve tarih-coğrafya öğretimi ve iletişim becerilerini geliştirdiğini düşündükleri ortaya çıkmıştır. Katılımcı öğretmenlerin üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin eğitiminde sosyal bilgilerin yerine; vatandaşlık bilinci oluşturma, sosyalleşme ve sözel zekâyı geliştirme, liderlik ve yaratıcılık özelliklerini geliştirme ve araştırmacı-sorgulayıcı olma ile çoklu perspektif geliştirme kazandırma olarak gördükleri belirlenmiştir. Katılımcı öğretmenlerin üstün yetenekli öğrencilerin eğitiminde sosyal bilgiler dersinin gerekliliğini, ilgi ve yeteneklerini geliştirme, sosyalleşme ve sözel zekâyı geliştirme, toplumsal yaşama uyum, sosyal bilim disiplinlerinin öğrenilmesine katkı ve üst düzey bilişsel özellikleri geliştirme açısından değerlendirdikleri tespit edilmiştir. Katılımcı öğretmenlerin üstün yetenekli öğrencilerin eğitiminde sosyal bilgiler dersinin sosyal bilgi ve beceri kazandırma noktasındaki yeterliliğini; yeterli, yetersiz, dersin öğretmenine bağlı ve konu hakkında yeterli bilgiye sahip olmama açısından değerlendirdikleri görülmüştür. Katılımcı öğretmenlerin sosyal bilgiler dersinin üstün yetenekli öğrencilerin toplumsal sorun ve olaylara yaklaşımlarına etkisini; güncel bağlantılar kurma, toplumsal sorun ve olaylara duyarlılığı artırma, problem çözme becerilerini geliştirme ve farklı perspektif kazandırma ve tarih-kültür öğrenimi olarak gördükleri belirlenmiştir. Katılımcı öğretmenlerin üstün yeteneklilere verilen sosyal bilgiler dersinin gelecekte sosyal bilimlerin gelişmesine etkisini, etki etme ve etmeme bağlamında yorumladıkları görülmüştür. Katılımcı öğretmenlerin değer eğitimi açısından üstün yeteneklilere verilen sosyal bilgiler dersi eğitiminin yeterliliğini; yeterli, yetersiz ve öğretmene bağlı olarak değerlendirdikleri ortaya çıkmıştır.