Müfettiş rehberliğinde öz-değerlendirme uygulamalarının öğretmenlerin öz-değerlendirme. yansıtıcı düşünme ve öğretim becerilerine etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı; müfettiş rehberliğinde öz-değerlendirme uygulamalarının, öğretmenlerin öz-değerlendirme, yansıtıcı düşünme ve öğretim becerileri üzerine etkisini incelemektir. Araştırma, nicel ve nitel yöntemlerin bir arada kullanıldığı nitel ağırlıklı eylem araştırması deseninde yürütülmüştür. Araştırmada 'müfettiş rehberliğinde özdeğerlendirme' yöntemi uygulanarak, katılımcı öğretmenlerin öz-değerlendirme, yansıtıcı düşünme ve öğretim becerilerinin geliştirilmesi hedeflenmiştir. Bu açıdan araştırmanın eylem araştırması türlerinden geliştirici / eleştirel / özgürleştirici eylem araştırması deseninde yürütülmesi uygun görülmüştür. Antalya şehir merkezinde bulunan bir ilkokulda görevli olup; çalışmaya gönüllü katılmak isteyen 29 sınıf öğretmeni çalışma grubunu oluşturmuştur. Araştırmanın nicel boyutunda araştırmacı tarafından geliştirilen; 'öğretmenlerin özdeğerlendirme becerisi ölçeği', 'öğretmenlerin yansıtıcı düşünme düzeyleri ölçeği', 'öğretmenlerin öğretim becerileri ölçeği' kullanılmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda ise veri toplama aracı olarak; öğretmenlerin hazırladıkları ürün dosyaları için 'ürün dosyası değerlendirme rubriği', öğretmenlerin yazdıkları yansıtıcı günlükler için 'yansıtıcı günlük çözümleme formu', öğretmenlerin yaptıkları video kayıtları için, 'video kaydı çözümleme formu', bireysel görüşmelerde; 'yarı yapılandırılmış görüşme formu' kullanılmıştır. Araştırma, 20 haftalık eylem planı doğrultusunda 05 Şubat 2018 – 22 Haziran 2018 tarihleri arasında bir ilkokulda uygulanmıştır. Araştırma kapsamında ilk olarak müfettiş rehberliğinde öz-değerlendirme uygulamasının başında çalışma grubunu oluşturan öğretmenlere nicel veri toplama araçları öntest olarak uygulanmıştır. Nitel boyutta öğretmenlerin yazdıkları 'yansıtıcı günlükler-1' ve yaptıkları 'video kayıtları-1'in çözümleme raporları değerlendirilmiştir. Sonra hazırlanan eylem planı doğrultusunda müfettiş rehberliğinde öz-değerlendirme programı uygulanmıştır. Çalışma sonunda nicel veri toplama araçları sontest olarak uygulanmıştır. Nitel boyutta öğretmenlerin çalışma süresi boyunca hazırladıkları ürün dosyaları, yazdıkları 'yansıtıcı günlükler-8' ve yaptıkları 'video kayıtları-2'in çözümleme raporları değerlendirilmiştir. Ayrıca öğretmenlerle bireysel görüşme yapılmıştır. Nicel ölçme araçlarının öntest ve sontest ölçümleri arasında anlamlı fark olup olmadığı parametrik olmayan testlerden 'Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi' ile test edilmiştir. Öğretmenlerin hazırladığı ürün dosyaları, 'ürün dosyası değerlendirme rubriği' ile puanlanarak betimsel bir yaklaşımla analiz edilmiştir. 'Yansıtıcı günlük- 1' ve 'yansıtıcı günlük-8' ile 'video kaydı-1' ve 'video kaydı-2' doküman analizi tekniği ile analiz edilmiş ve karşılaştırılmıştır. Görüşme verilerinin analizinde ise içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre müfettiş rehberliğinde öz-değerlendirme uygulamalarının öğretmenlerin öz-değerlendirme, yansıtıcı düşünme ve öğretim becerileri üzerine olumlu etkilerinin olduğu ve öğretmenlerin söz konusu becerilerinin gelişmesine katkı sağladığı sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda müfettiş rehberliğinde öz-değerlendirme yönteminin öğretmenlerin gelişimine katkı sağlayan bir denetim modeli olabileceği kanaatine varılmış olup; bir denetim modeli olarak uygulanması önerilmiştir.