Baharat olarak kullanılan bazı bitkilerin uçucu yağlarının Side antik kenti ve çevresindeki tarihi eserlerde hasara neden olan siyah mikromantarların gelişimi üzerindeki etkileri

Abstract

ÖZET BAHARAT OLARAK KULLANILAN BAZI BİTKİLERİN UÇUCU YAĞLARININ SİDE ANTİK KENTİ VE ÇEVRESİNDEKİ TARİHİ ESERLERDE HASARA NEDEN OLAN SİYAH MİKROMANTARLARIN GELİŞİMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Hatice YILDIZ ACAR Yüksek Lisans Tezi, Biyoloji Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Hacer SERT Ocak 2019; 97 sayfa Bu çalışma, Side Antik Kenti'nde siyah mikrokoloniyal mantarların etkisiyle korozyona uğramış olan tarihi eserler üzerinde, Lamiaceae familyasına ait bitkilerden elde edilen uçucu yağların antifungal etkilerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışma materyalini 2016-2018 yılları arasında, antik kentte bulunan ve siyah mikrokoloniyal mantarlar tarafından korozyona uğratılmış olan tarihi yapı numuneleri ile Origanum majorana L., Origanum minutiflorum O. Schwarz et. P.H. Davis ve Mentha longifolia L. subsp. typhoides (Brig.) Harley bitkileri oluşturmaktadır. In vitro koşullarda çoğaltılmış olan mikromantarlar üzerine bu bitkilerden elde edilen uçucu yağlar, üç farklı konsantrasyonda (%0,1, %1 ve %3) uygulanmış olup uygulama öncesinde ve sonrasında mikromantarların hücre sayımı yapılmıştır. Bu araştırmanın sonucunda, çalışma alanındaki tarihi eserlerde korozyona sebep olduğu gözlemlenen Coniosporium, Sarcinomyces, Capnobotryella, Phaeococcomyces ve Cladosporium cinslerine ait türler üzerine uygulanan, O.majorana, O. minutiflorum ve M. longifolia bitkilerinden elde edilmiş uçucu yağların, konsantrasyon yükseldikçe antifungal etkilerinin arttığı ve bu siyah mikromantar türlerinin gelişimini baskıladığı tespit edilmiştir.