Abstract:
1970'lerde sanayileşmenin ekolojik bir kriz yaratacağı ve bu kriz karşısında çözümler üretebilmek adına bir ekolojik bilinç oluşturulması fikri düşünülmeye başlanmıştı. O yıllardan günümüze kadar üretilen çözümler kısa vadeli ve "yerel" ölçekli çözümlerdi. Bütüncül bir yaklaşım olmadan üretilen bu kısa vadeli çözümler, bütün dünyayı etkileyecek olan ekolojik krizleri engelleyemedi. Biyosfer üzerindeki tahribatların istatistiklerinde bunu görmek mümkündür. Ekolojik tartışmalar, insan-doğa ilişkisi temelinde yürütülmektedir. Bu çalışmada temel alınacak ilişki ise insan-doğa ilişkisindeki karşılıklı tamamlayıcılık ve uyumluluk esasıdır. İnsanın doğadaki diğer varlıklardan üstün olmadığı ve doğa üzerinde tahakküm ve hiyerarşi ilişkisinin kurulamayacağı, doğayı tahrip etmeden onunla uyumlu bir şekilde yaşanılabileceği çalışmanın temel hareket noktasıdır. Ekolojik tahribatın sorumluları olarak biz insanların belli bir bilinç edinmesi gereksinimi tartışılmaz bir gerçekliktir. Dolayısıyla siyasal kararların yurttaşlar ve devlet tarafından alındığı demokrasilerde, ekolojik tahribatın önüne geçebilmek için önlemler alınmalıdır. Bu önlemlerin arasında önerilen "ekolojik yurttaşlık" fikri bu çalışmanın esas konusudur. Ekolojik yurttaşlık fikri, ödevlerden çok haklar üzerinde şekillenmeye çalışan, topluma ve doğaya karşı sorumlulukları içeren ve yurttaşlık bilinci ile ekoloji bilincini eklemleyen bir fikirdir. Ekolojik krizin geri dönülemeyecek olan tahribatını önleyebilmemiz için elimizde birçok olanağın olduğunu savunan literatür, bunun için hükümet teşviklerine ihtiyaç duyulduğunu ve siyasal katılımın artırılması ile yeni düzenlemeler yapılması gerekliliği üzerinde durmaktadır. Buradan hareketle, yeni bir yurttaşlık tanımı ile oluşacak bir ekolojik bilinç sayesinde ekolojik krizin şiddeti azalabilecektir. Yurttaşlık literatüründe ekolojik sorunlarla ilgili pek çok çalışma mevcuttur. Bu tezde literatürdeki 'ekolojik yurttaşlık' tartışmaları literatür incelemesi yöntemi ile karşılaştırmalı bir biçimde ele alınacaktır.
