İntihar olgularının toplumsal cinsiyet bağlamında incelenmesi : Antalya ili örneği

Abstract

Sosyal, psikolojik, ekonomik, kültürel, tıbbi vb. boyutlarıyla intihar önemli sosyal problemlerden biridir. Toplum tarafından inşa edilen toplumsal cinsiyet ile intihar olgusu arasındaki ilişkiyi araştırmayı amaçlayan bu çalışmada 2015 yılında Antalya İl sınırları içinde acil yardım hizmeti veren Antalya 112 Acil Çağrı Merkezi'ne gelen intihar ve intihar girişimi olgularına ait çağrıların değerlendirilmesi, sosyo-demografik özelliklerinin ortaya konulması, verilerin toplumsal cinsiyet bağlamında çözümlenmesi ve yorumlanması hedeflenmektedir. Çalışmada, 764 intihar ve intihar girişimine ait vaka formu ve ses kaydı içerik çözümlemesi tekniğiyle değerlendirilmiştir. Araştırmadan elde edilen veriler çözümlendiğinde kadınların erkeklerden daha fazla intihar girişiminde bulunmalarına karşın erkeklerin kadınlardan dört kat daha fazla intiharı tamamladıkları anlaşılmıştır. Antalya'ya ilişkin bu veriler Türkiye ve diğer toplumlarla benzerlik göstererek "erkekler intihar eder, kadınlar intihar girişiminde bulunur" tezini ispatlamaktadır. Araştırmada erkeksi bir davranış kalıbı olarak ateşli silah kullanımı sonucu ölümler erkeklerde daha fazla görülürken pasif bir yöntem olarak ilaç alarak intihar etme kadınlarda yaygın bulunmuştur. İntihar ve intihar girişimlerinin nedenlerinin de toplumsal cinsiyete göre değiştiği, aile içi şiddet nedeniyle intihar eden ya da intihar girişiminde bulunanların çoğunluğunu kadınların, maddi zorluk ve ekonomik başarısızlık nedeniyle intihar eden ya da intihar girişiminde bulunanların tamamının erkeklerden oluştuğu gözlenmiştir. Sonuç olarak intihar ve toplumsal cinsiyet ilişkisini araştıran bu çalışmada hem kadının hem de erkeğin hayatına son vermeyi seçerken, hatta hangi yöntemle son vereceğine karar verirken bile toplum tarafından kabul görmüş ve ritüelleşmiş referanslardan ilham aldığı ve her ne kadar bireysel bir kurgu gibi görünse de aslında tüm bu sürecin toplum tarafından sosyal olarak inşa edilen ataerkil değerler sistemi ve toplumsal cinsiyet rejimi tarafından nasıl etkilendiği araştırma verilerinden anlaşılmaktadır.