Kamu görevlisinin mal bildiriminde bulunma mecburiyeti (3628 Sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması ve Yolsuzlukla Mücadele Kanunu Kapsamında)

Abstract

Ülkemizde, devletin ekonomideki rolü nedeniyle kamu görevlileri normal bir vatandaştan farklı olarak kamu hizmetlerinin yerine getirilmesinde doğrudan görev almakta ve özel menfaat teminlerine konu olabilmektedir. Bu nedenlerle de kamu hizmetlerinin etkin ve daha verimli bir şekilde sunulabilmesi için Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren bazı yasal düzenlemelere gidilmeye ihtiyaç duyulmuştur. Kamu görevlisinin, görevinin gereklerini yerine getirirken menfaat sağlaması uygulamada karşılaşılan durumlardandır. Vatandaşların bir kısmı, yararlandıkları kamu hizmetlerinin daha hızlı bir şekilde gerçekleşmesi amacıyla kamu görevlisine rüşvet vermekte, haksız menfaat sağlamaktadır. Rüşvet ve yolsuzluğun önlenmesi ve hukuk devleti olabilme adına, birçok önemli çalışmalar yapılmış ve halen de yapılmaya devam edilmektedir. Ülkemizde, kamu hizmetinde bulunanların ve kamu personeli olmadığı halde kanunla önem atfedilen bazı meslekleri yerine getirenlerin; rüşvet, yolsuzluk ve benzeri suçları işlemesinin önüne geçilmesi ve haksız mal edinimlerinin engellenmesi amacıyla hazırlanan en kapsamlı kanunun 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunudur. Aslında kamu idaresinde yolsuzluğun önüne geçilebilmesi için gerçekleştirilmesi gereken en önemli konu adalet, eşitlik ve hesap verilebilirlik ilkelerine dayalı bir kültürel altyapının kamuda sağlanmasıdır. Ayrıca yolsuzluk olaylarının engellenebilmesi için kamu görevlilerinin ahlaki donanımlarının son derece yüksek olması gerekir. Çalışmamız, 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanun'da yer alan düzenlemeleri araştırmak, irdelemek, diğer ulusal ve uluslararası mevzuatlarla birlikte değerlendirmek amacı ile hazırlanmıştır. Bu çalışmada kamu görevlisinin mal bildiriminde bulunmasına ilişkin mevzuatlar, birçok kitap, tez, dergi, makale, rapor, web sayfalarından yararlanılmıştır. Çalışmamızın birinci bölümünde; kamu görevlisi kavramı, mal bildiriminin hukuki dayanağı, amacı ve kişiler açısından kapsamı ile mal bildiriminin verileceği merciler ele alınmıştır. Çalışmamızın ikinci bölümünde; mal bildirimine konu unsurlar, mal bildiriminin gizliliği ve istisnaları, mal bildiriminin verilme usulü ve hediye kavramı ele alınmış olup, uygulamada karşılaşılan ve tereddüt oluşturan konular yüksek mahkeme kararları ile açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmamızın üçüncü bölümünde; mal bildiriminin verilmesinde amirlerin sorumluluğu, Yargıtay kararları ışığı altında mal bildirimi suçları ve cezaları ile soruşturma ve kovuşturma usullerine yer verilmiştir. Çalışmamızın sonuç kısmında ise; kamu görevlisinin mal bildiriminde bulunma yükümlülüğüne ilişkin olarak 3628 sayılı kanun ile ilgili genel bir değerlendirme yapılarak, kanunun uygulanabilirliği ve uygulamadan kaynaklanan sorunlara ve bu sorunların çözümlerine ilişkin önerilere yer verilmiştir.