Kalkınma süreçlerine farklı yaklaşımlar : Çin ve Hindistan deneyimlerinin karşılaştırılmalı analizi

Abstract

Kalkınma süreci basit tanımı ile mevcut durumdan daha ileri bir duruma gelinmesidir. Her ülkenin kalkınma süreci birbirinden farklılık göstermektedir. Bir kalkınma modeli bir devletin gelişmesine fayda sağlarken, aynı model başka bir ülkenin gelişmesine olumlu bir katkı sağlamayabilir. Günümüzde kalkınma konusunda yakaladıkları ivme ve geldikleri süreçte uyguladıkları kalkınma modelleri ile dikkatleri üzerlerine toplayan ülkelerin başında Çin ve Hindistan gelmektedir. Öyle ki pek çok kaynakta bu iki ülkeden "yükselen güçler" şeklinde sıklıkla bahsedilmektedir. Yapılan araştırmalara bakıldığında bu iki ülkenin birbirlerinden farklı kalkınma yaklaşımlarına sahip oldukları, fakat ekonomik kalkınma açısından ciddi bir seviyeye geldikleri görülmektedir. Kısaca iki devletin temel olarak kalkınma yaklaşımlarına bakıldığında Hindistan'ın ekonomik kalkınmasında devletin belirleyici rolünün daha kısıtlı olduğu ve özel sektör yatırımlarına daha fazla ağırlık verildiği görülmektedir. Çin'de ise devletin denetiminde bir piyasa ekonomisi hâkim olmakla beraber, devletin bilinçli yol göstericiliği, tasarruf politikaları ve teşvik politikaları sayesinde teknolojik alandaki yatırımlara ağırlık verilerek gelişme kaydedilmiştir denebilir. Bu çalışmanın amacı; son zamanlarda ekonomik gelişmeleriyle dikkat çeken Çin ve Hindistan'ın ekonomik kalkınma modellerini karşılaştırarak, iki ülkenin kalkınmasındaki temel unsurları ortaya koyabilmektir. Farklı kalkınma modelleri ile ekonomik başarı sağlanabileceğini göstermesi bakımından konunun literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Çalışmada literatür tarama yöntemi kullanılmıştır. Yapılan kaynak taraması sonucunda mantıksal bir temel kurularak içerik kısmı hazırlanmıştır. Bu bağlamda literatürde Çin ve Hindistan'ın kalkınma süreçleri, ekonomileri, tarihsel mücadeleleri ve işbirlikleri ile ilgili pek çok bilgi bulunmasına rağmen bu iki ülkenin kalkınma yaklaşımlarının kıyaslandığı çalışma sayısı yok denecek kadar azdır. Bu anlamda yapılan çalışma önemli görülmektedir. Çalışmada öncelikle birincil veri niteliğindeki kaynak kitaplardan, makalelerden, dergilerden, güncel ekonomi haberlerinden, Ekonomi Bakanlığı ve Kalkınma Bakanlığı'nın resmi sitelerinde yer alan istatistiki verilerden, Yüksek Öğretim Kurulu'nun tez arşivinden istifade edilmiştir. Ayrıca çalışma tablo ve grafiklerle zenginleştirilerek, sayısal verilerle de çalışma desteklenmiştir.