Kadın emeğinin görünmeyen yüzü : Hane içi kadın emeği

Abstract

Toplumsal yaşayışta kadınla bağlantılı sorunlar birçok boyutuyla araştırmalara konu olmuştur. Tarihsel süreçte kadının eşitsiz toplumsal konumu başlangıçta onun cinsiyetinin doğal bir sonucu olarak görülürken, sonraları, özellikle de feminist kuramlarla birlikte, sosyal, siyasal, ekonomik ve kültürel nedenlerle ilişkilendirilmeye başlanmıştır. Birincisi biyolojik determinist cinsiyetçi yaklaşım olarak adlandırlırken, ikincisi toplumsal cinsiyet yaklaşımı olarak adlandırılmaktadır. Meseleyi toplumsal cinsiyet bakış açısıyla ele yaklaşımların kendi içinde farklı kamplara ayrıldığı da belirtilmelidir. Toplumsal cinsiyet tartışmaları, görece yakın bir zamandan beri, haneiçi kadın emeği olgusunu da içermeye başlamıştır. Haneiçi kadın emeği daha çok ücretsiz bir emek biçimi olarak ele alınmaktadır. Kadının haneiçindeki emeğinin tartışılması gereken başkaca boyutları da bulunmaktadır. Bu bağlamda, bu tez çalışması haneiçi kadın emeği tartışmalarına katkı sunmak amacını taşımakadır. Öncelikle kadının toplumsal konumuna ilişkin kuramsal yaklaşımlara ana hatlarıyla yer verilerek, bu araştırmada benimsenecek yaklaşım ortaya konulmaktadır. Bunun ardından, tarihsel süreçte farklı toplumsal yapılardaki aile/hane olgusu irdelemekte ve son olarak da, kadının haneiçindeki emeğine ilişkin olarak, Antalya ilinin Kepez ilçesinde yapılan saha araştırması bulguları sunulmaktadır. Saha araştırması emekçi sınıfa mensup hanelerdeki kadın emeğini konu almaktadır. Bu kapsamda, evde çalışan 10 kadınla/ev hanımıyla yarı yapılandıırlmış soru formu kullanılarak yüzyüze derinlemesine görüşme tekniği ile veri toplanmıştır. Araştırma bulguları, kadınların hakim ekonomik yapı ve ataerkilliğin çevrelerdiği bir ekonomik duruma ve sosyal konuma hapsolmuş olduğunu göstermektedir.