Türkiye’de genç işsizliğin genelleştirilmiş sıralı logit yaklaşımı ile analizi

Abstract

Son yıllarda, dünyada ve Türkiye'de toplam işsizler içerisinde genç nüfus oranı giderek artmaktadır. Bu durum, genç işsizlik kavramının gündeme gelmesine yol açmıştır. Gençlerin mevcut iş alanlarında yeterli düzeyde istihdam edilememesi, ekonomik büyümenin yeni istihdam alanları yaratamaması ve eğitim niteliğinin düşmesi gibi nedenler, genç işsizlik probleminin artmasına ve hatta sorunun küresel boyutlara ulaşmasına sebep olmuştur. Bireylerin en verimli, en aktif, öğrenmeye ve gelişmeye hazır, dinamik ve güçlü olduğu bir dönemde işsizlik sorunuyla karşılaşması hem birey, hem toplum, hem de ekonomi açısından önemli sorunlara yol açmaktadır. Bir ekonomide bulunan mevcut genç işgücünün üretime dâhil edilememesi ekonomi için de büyük bir israftır. Genç işsizlik, bu açıdan bakıldığında çözülmesi gereken öncelikli bir sorun haline gelmektedir. Çalışmanın amacı, eğitim seviyelerine göre genç işsizliği üzerinde etkili olan faktörleri ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda eğitim seviyelerine göre genç işsizliği genelleştirilmiş sıralı logit yöntemi ile analiz edilmiştir. Veriler, TÜİK'in uyguladığı 2014-2016 yıllarına ait hanehalkı işgücü anketinden elde edilmiştir. Bağımlı değişken; eğitimsiz, ilköğretim, lise ve üniversite mezunu olmak üzere 4 kategoriden oluşan eğitim seviyesine göre genç işsizliği değişkenidir. Bağımsız değişkenler; bölge, cinsiyet, yaş, medeni durum, doğduğu ilde yaşama gibi demografik faktörlerin yanında, işverene başvurma, yakınlarından rica, İŞKUR'a başvurma ve özel istihdama başvurma gibi iş arama kanallarından ve iş tecrübesi değişkenlerinden oluşmaktadır. Edinilen bulgulara göre, gelişmiş bölgelerde yaşayanların eğitimli genç işsiz olma olasılığı daha yüksektir. Cinsiyet faktörü ele alınırsa, kadınların erkeklere göre eğitimli genç işsiz olma olasılığı daha fazladır. Medeni durum dikkate alındığında, bekarlara göre evlilerin eğitimli genç işsiz olma olasılığının daha düşük olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, iş ararken doğrudan işverene, devlet ve özel istihdam kurumlarına başvuranların, başvurmayanlara göre eğitimli işsiz olma olasılığının daha fazla olduğu belirlenmiştir.