Tarihi yapıların bilgisayar destekli analizi : Patara antik kent tiyatrosu sahne yapısı örneği

Abstract

Tarihi yapılar geçmişten günümüze kalan en nadide eserlerdir. Bu yapılar, yaşadıkları doğal afetler ve bu afetlerden en önemlisi olan depremler neticesinde zarar görmektedir. Tarihi yapıların en iyi şekilde korunup muhafaza edilerek gelecek kuşaklara aktarılması için olası yenileme çalışmalarında faydalı olabilecek gerekli sayısal altyapının sağlanması oldukça önemlidir. Bu bilgi ancak, davranışı iyi temsil eden uygun yapısal analizinin gerçekleştirilmesiyle mümkün olabilir. Bu tez çalışmasında öncelikle tarihi yapıların tanıtımı, taşıyıcı sistem özelliklerinin belirlenmesi, kullanılan malzemeler ve malzeme özelliklerinin belirlenmesi, yapısal modelleme ve olası bir deprem anında yapıda meydana gelebilecek hasar türleri hakkında genel bilgi verilmiştir. Daha sonra örnek çalışma olarak Patara bölgesinde bulunan ve tarihsel öneme sahip Antik Kent Tiyatrosu'nun sahne yapısı için bilgisayar destekli yapısal modelleme ve analiz işlemleri gerçekleştirilmiştir. Bu işlemler SAP2000 bilgisayar programı ile sonlu elemanlar metodu kullanılarak yapılmıştır. Modelleme tekniği olarak, büyük ölçekli yapılar için uygun olan "Bütünleşik (Makro) Modelleme" tekniğinden faydalanılmıştır. Bu modelde yapıyı oluşturan taş duvarlar düzlemsel kabuk elemanlarla temsil edilmiştir. Elde edilen analiz sonuçları; gerilme ve şekli değiştirme yönünden değerlendirilerek yapının zayıf yönleri, olası hasar durumları ve alınabilecek önlemler hakkında çeşitli yorumlar yapılmıştır. Bununla birlikte yapının deprem davranışıyla ilgili parametreler (mod şekil vektorleri, taban kesme kuvvetleri vb.) belirlenmiştir. Böylece bu yapının olası yenileme çalışmalarında faydalı olabilecek gerekli sayısal altyapının sağlanması hedeflenmiştir.