Ailesel hiperkolesterolemili hastalarda LDL reseptör geninin 3 numaralı ekzonundaki mutasyonların SSCP yöntemiyle taranması

Abstract

Ailesel hiperkolesterolemi (Familial Hypercholesterolemia, FH), otozomal dominant kalıtım gösteren, heterozigot bireylerde 1/500, homozigot bireylerde 1/1000000 sıklıkla görülen yaygın genetik hastalıklardan biridir. Düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) tarafından taşınan plazma kolesterolünün yükselmesiyle karakterizedir. Plazma LDL- kolesterol seviyesinin artması sonucu kolesterolün aşın depolanmasından kaynaklanan ciltte ve tendonlarda ksantoma oluşumu ve prematüre aterosklerozis gerçekleşmektedir. Genel hastalık belirtilerinin şiddetinde, mutant allelin heterozigot ya da homozigot durumda oluşuna bağlı olarak farklılık görülür. Kolesterol metabolizmasında hayati rol oynayan LDLR (low density lipoprotein receptor) geninde meydana gelen mutasyonlar ailesel hiperkolesterolemiye neden olmaktadır. LDLR geni 19 numaralı kromozomun pl3. 1-13.3 bölgesinde lokalizedir.18 ekzon 17 intron içeren 45kb.lik bu gen 839 aminoasitten oluşan olgun bir protein kodlar. Moleküler tarama yöntemlerinden SSCP, HA, DGGE, RFLP ve DNA dizi analizi teknikleri kullanılarak bugüne kadar bu gen üzerinde 500'den fazla insersiyon, delesyon, anlamsız ve yanlış anlamlı mutasyon saptanmıştır. Çalışmamızda, laboratuvar ve klinik bulguları ailesel hiperkolesterolemi ile uyum gösteren 32 hastanın DNA'sı izole edildikten sonra LDLR geninin 3 numaralı ekzonuna özgü primerler kullanılarak PCR ve nonradyoaktif SSCP teknikleriyle mutasyon taraması yapılmıştır. Sonuçta 10 ve 15 numaralı olgularda hafif, 18 ve 19 numaralı olgularda ise bariz band kayması gözlenmiş kesin sonuç için dizi analizi yapılması kararlaştırılmış, diğer olgular ise normal bulunmuştur. Çalışmamızda, SSCP tekniğinin bu hastalık için standardizasyonu yapıldığından aynı hastalarda diğer ekzonlarda mutasyon taramasına devam edilecektir.