Farklı sulama ve azot uygulamalarının şeker otunun (Stevia rebaudiana Bertoni) verim, kalite parametrelerine etkileri ve spektroradyometrik ölçümlerle ilişkilendirilmesi

Abstract

Asteraceae familyasına ait çok yıllık yarı çalımsı bir bitki olan şeker otu (Stevia rebaudiana Bert.) yapay tatlandırıcılara alternatif olarak kullanılabilen, kalorisi olmayan doğal tatlandırıcıların en önemli kaynaklarından biridir. Bitki yetiştirme koşulları ve tarımsal uygulamalara bağlı olarak şeker otu yapraklarındaki steviosid konsantrasyonunun büyük ölçüde değişiklik gösterdiği bilinmektedir. Bu çalışmada şeker otu bitkisinin farklı sulama rejimleri altında bitki su tüketimi, bitki gelişimi, verim, kalite parametrelerinin belirlenmesi ve spektroradyometrik yansıma değerlerinin sulama yönetiminde kullanılabilirliğinin araştırılması amaçlanmıştır. Arazi çalışması yağış etkisinin kontrol altına alındığı deneme parsellerinde 2015 ve 2016 yıllarında gerçekleştirilmiştir. Sulama programı 30 cm'lik bitki kök bölgesinde eksilen toprak suyunun farklı oranlarda yeniden verilmesi prensibine dayandırılarak yapılmıştır. Araştırmada 6 sulama konusu (I120, I100, I80, I60, I40, I20) ve 2 azot fertigasyon (kontrol-sıfır azot-N0 ve önerilen azot-10 kg/da-N1) düzeyi ele alınmıştır. En yüksek verim I120 konusunda belirlenmiştir. Rebaudiosid A ve steviosid içerikleri artan su kısıtı düzeyleriyle (I60, I40 ve I20) azalış göstermiştir. Ayrıca, damla sulamayla yetiştirilen şeker otu bitkisi için spektroradyometrik ölçümlerle farklı dalga boylarında bitki örtüsünden elde edilen yansıma değerleri kullanarak farklı vejetasyon indeksleri (Bant Oranlama İndeksi-VI, Normalize Edilmiş Bitki İndeksi-NDVI, Bitki Ayrım İndeksi-DVI ve Su İndeksi-WI) hesaplanmış ve bu indekslerle bitki gelişimi ve su tüketimi arasındaki ilişki irdelenmiştir. Bu indekslerin su stresinin ayırt edilmesinde oldukça etkili olduğu, bitki gelişim ve verim parametreleri ile kuvvetli ilişkiler gösterdiği belirlenmiştir. Sonuç olarak bu çalışmayla hem ülkemiz hem de dünyada benzer özelliğe sahip bölgeler için şeker otunun sulamasıyla ilgili birçok temel altlık bilgi ortaya konulmuştur