Patara mimari bezemeleri

Abstract

Bu çalışmada, Lykia Bölgesi'nin batısında konumlanan Patara Antik kenti'nde 1988'den bu yana sürdürülen arkeoloji kazı çalışmalarında tespit edilmiş bezemeli yapı elemanları incelenmiştir. Söz konusu mimari elemanların büyük çoğunluğu kentin doğu merkezinde bulunan tiyatro, meclis binası, Merkezi Agora Batı Stoası, Liman Caddesi portikusları, Mettius Modestus Takı Güney Stoaları, Prostylos Planlı Tapınak (Korinth Tapınağı), Markia Anıt Mezarı ve Kent Bazilikası'nda ele geçmiştir. Bu yapı elemanlarıyla birlikte entin farklı alanlarına dağılmış olarak bulunan ya da geç dönem yapılarında devşirme malzeme olarak kullanılmış bezemeli yapı unsurları da çalışma konusuna dâhil dilerek, kentteki mimari süslemeler bütüncül olarak değerlendirilmiştir. Kentte Arkaik ve Klasik Dönemlere ait çok sayıda küçük buluntu olmasına rağmen, bezemeli mimari elemanlar bağlamında en erken tarihli buluntu MÖ 4. yy.ın ortalarına tarihlendirilmektedir Kentin Hellenistik Dönemi'ne ait az sayıda örnek tespit edilmiştir. Değerlendirilen bezemeli yapı elemanlarının büyük çoğunluğu ise Roma İmparatorluk Dönemi'ne tarihlendirilmektedir. Anadolu'da MS 2. yy.ın başlarından itibaren görülen imar faaliyetlerindeki artış Patara'da da yoğun olarak takip edilebilmektedir. Roma İmparatorluk Dönemi kentleşme ve yapılaşmasına göre düzenlenmiş Doğu Roma Dönemi yerleşiminin önemli yapılarından biri olan Kent Bazilikası'ndaki yapı elemanları, kentin MS 5/6. yy.daki mimari bezeme anlayışını örneklemektedir. Patara'daki mimari bezemeye sahip yapıların inşası, yapıların geçirdikleri mimari evrelerin tespiti, bezemelerin stilistik özellikleri; stratigrafik, epigrafik ve analojik verilerle birlikte ele alınarak değerlendirilmiştir. Mimari bezemelerin bütüncül olarak ele alınması, Patara ile çeşitli kentler/bölgeler arasındaki karşılıklı stilistik etkiler hakkında yorum yapılmasına olanak sağlarken, bu yapılarda çalışan atölyeler veya yapı okulları ile ilgili de öneriler getirmemizi mümkün kılmıştır.