Ruanda’da, kahve üretiminde iklim değişikliğinin etkisi ve risk yönetimi stratejilerinin belirlenmesi

Abstract

Ruanda'da kahve üretimi en önemli üçüncü ihraç ürünü olup, bunu çay, ve piretrum izlemektedir. Kahve son zamanlarda dikkatin yoğunlaşılması gereken öncelikli ürün olarak belirlenmiştir. Bu çalışmada, Ruanda'nın güney eyaleti, Huye Bölgesi'nde iklim değişikliğinin kahve verimine etkisi araştırılmıştır. Bu çalışmada aynı zamanda kahve kooperatifine ortak olma durumunu etkileyen hanehalkı ve işletme özelliklerini belirlemek için probit model kullanılmıştır. Kahve üretimini etkileyen iklim fakörleri ve uygulanan risk yönetimi stratejileri belirlenmiştir. Bu araştırmada hem ikincil hem de birincil veriler kullanılmış ve birincil veriler HUYE Bölgesindeki 110 haneden oluşan rastgele bir örneklemden toplanmıştır. Kahve üreticileri ile, Ağustos-Eylül 2016'da yüz yüze görüşme yapılarak anket uygulanmıştır. Çalışmada kullanılan iklim verileri (sıcaklık ve yağış), RUBONA İstasyonunda bulunan Ruanda Meteoroloji İstasyonundan toplanmıştır. Yağış ve sıcaklık verileri, yetiştirme mevsimindeki kritik aylarda kahvenin fenolojik dönemine nemin etkisi hakkında bilgi vermiştir. Araştırmada elde edilen veriler STATA 10 ve SPSS 20 paket programları (Sosyal Bilimler İçin İstatistik Programı) kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma alanında kahve üreticileri birden fazla risk azaltma stratejisi uygulayabilmektedir. Bu çalışmada, her bir stratejinin etkisini tahmin eden bir probit (binomiyal) modeli kullanılmıştır. İklim değişikliği modelinden elde edilen sonuçlara göre, son 17 yılda kahve verimindeki değişmenin %74'ünün iklim faktörlerinden meydana geldiği belirlenmiştir. Sonuçlar, kahvenin olgunlaşma sırasında maksimum sıcaklık ile pozitif ilişkisi sergilediğini, olgunlaşma esnasında ortalama minimum sıcaklık ile negatif bir ilişki gösterdiğini, toplam yağış miktarı ile güçlü bir pozitif ilişkinin olduğunu ortaya koymaktadır. Araştırmada elde edilen sonuçlar, Huye Dağı yakınlarındaki kahve işletmelerinin Mart ayından Mayıs ayına kadar sağanak yağış nedeniyle erozyona ve Haziran'dan Ağustos ayına kadar olan kuraklığa karşı oldukça savunmasız olduğunu göstermektedir. İkili probit (risk adaptasyon) modelinden elde edilen sonuçlar, yaş, tarımsal teknik yardım, tarım dışı iş, parsel genişliği, aile genişliği, hane halkı gelirinin kooperatif ortaklığı, risk yönetim stratejilerinden biri olarak kabul edilmiştir. Çalışmada, kahve üretiminde karışılaşılan risk kaynaklarını ve risk yönetimi stratejilerini belirlemek için faktör analizi uygulanmıştır. Faktör analizinden elde edilen sonuçlara göre risk kaynakları; ürün fiyatındaki değişiklik, yetersiz yağış, ürün vermeyen kahve çeşitleri ve sel olayları olarak adlandırılmıştır. Faktör analizi sonucu risk yönetimi stratejileri 4 faktör altında toplanmış olup bunlar; çeşitlendirme, kimyasal girdi kullanımı, yer ve dirençli kahve çeşitleri kullanımı ve tarımsal ilaç kullanımı olarak adlandırılmıştır. Araştırma bölgesinde kahve üretimi Huye dağının yüksek bölgelerinde yapılmaktadır. Kahve üretiminde refah düzeyini araştırmak için fayda masraf analizleri yapılmalı, risk yönetimi stratejileri uygulanmalı ve kahve üreticilerinin davranışlarını dikkate alan çalışmalar yapılmalıdır.