Fen Bilimleri öğretmen adaylarının yakın çevresindeki bitkileri tanıma düzeyleri

Abstract

Bu çalışma Fen Bilgisi programında öğrenim gören öğretmen adaylarının yakın çevrelerindeki bitkilerini tanıma düzeyleri ve biyolojik çeşitlilik hakkında farkındalıklarını belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Nitel bulguları nicel bulgularla destekleyen, fen alanı araştırmalarda da sıkça kullanılan karma araştırma yöntemi ve iki değişken arasındaki farklılığa bakılan karşılaştırmalı durum çalışması seçilmiştir. Araştırma belli bir amaç doğrultusunda yürütüldüğü içi amaçlı örneklem yöntemiyle çevreyle ilgili ders alan ve almayan öğretmen adayları seçilmiştir. Araştırma çevreyle ilgili ders almayan 1. ve 2. Sınıf öğretmen adayları ve çevreyle ilgili ders alan 3. ve 4. Sınıf öğretmen adaylarıyla yürütülmüştür. Çalışmada veriler iki şekilde toplanmıştır. Birinci kısımda yakın çevrelerindeki bitkilerini tanıma düzeyleri belirlemek için bir form kullanılmış ve bir istatistik programıyla nicel bulguları bulunmuştur. İkinci kısımda ise biyoçeşitlilik görüşme sorularıyla da öğretmen adaylarının biyoçeşitlilik ve çevre sorunlarına karşı daha detaylı incelemek için bir görüşme formu kullanılmıştır. Nicel bulgular istatistik programıyla, nitel bulgular ise içerik analiz yöntemiyle bulunmuştur. Araştırmanın bulgularında kızlarla erkekler arasında anlamlı bir fark görüldüğü ve sınıf düzeyleri arttıkça yakın çevrelerindeki bitkileri ve önemini de kavradıkları tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının çevreyle ilgili bilgi edindikleri yer internet iken; sınıf düzeyi arttıkça diğer yayın ve yayım organlarına başvurdukları görülmektedir. Öğretmen adayları biyolojik çeşitliliğin azalmasındaki en önemli faktöre toplumun bilinçsizce davranmasını söylerken, artması için ise ceza uygulaması ve topluma eğitim verilmesi gerektiğini söylemişlerdir. Öğretmen adaylarının 3. Sınıfta aldıkları öğretim teknolojileri ve materyal dersi çevreyle ilgili proje yaparken öğretim materyalleri yapmak, eğitici oyunlar gibi öğretim yöntemleri öne sunmuşlardır. Çevre bilimi, evrim gibi dersleri alan öğrencilerin biyoçeşitlilik hakkında daha diğer düzeylere göre daha bilinçli oldukları ve 4. Sınıfların staj yapmalarından dolayı kendilerini bir öğretmen gibi hissettikleri ve öğrencilerin düzeyine uygun projeler geliştirdikleri sonucu çıkmıştır. 4. Sınıf öğretmen adayları alt kademedeki öğretmen adaylarına kıyasla çevre farkındalığı yüksektir ama bütün öğretmen adayları biyolojik çeşitlilik kavramını tür çeşitliliğiyle karıştırmışlardır. Buda aldığı derslerin olumlu yönde etki ettiği ama yeterli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.