Abstract:
Antalya Altınova Bölgesi, Antalya ilinin Aksu, Muratpaşa ve Kepez ilçeleri kesişiminde bulunan ve il merkezinde olan yegane tarımsal üretim alanıdır. Bölge şehir içerisindeki tarım ihtiyacının önemli bir kısmını sağlamaktadır. Kentleşmenin geri planda kaldığı bölge, aşırı düzeyde gübre ve pestisit kullanımı ile toprak ve yeraltısuyu (YAS) kirliliğine açık bulunmaktadır. Bu tez çalışmasında öncelikle Antalya traverten platosu üzerinde bulunan ve ağırlıklı olarak şehir merkezini içeren bir bölgedeki 40 ölçüm ve izleme istasyonunda gerçekleştirilen YAS kalitesi izleme programından elde edilen veriler zamansal ve mekânsal değişimleri açısından değerlendirilmiştir. İzleme programı kapsamında aylık periyotlarla ölçülen sıcaklık, iletkenlik, klorür, nitrat ve toplam sertlik parametrelerinin mevsimsel ve yıllık ortalama değerleri SURFER programı kullanılarak mekânsal dağılım haritaları oluşturulmuştur. Tez çalışmasının ikinci izleme alanı olan Altınova çalışma bölgesinde 9 adet YAS kalitesi ölçüm ve örnekleme istasyonu belirlenmiştir. Seçilen 9 adet izleme istasyonundan 2014 yılında YAS ve toprak numuneleri alınarak ölçüm ve analizleri yapılmıştır. Bölgedeki YAS kirlenme riskinin değerlendirilmesi için DRASTIC-Genel ve DRASTIC-Pestisit kirlilik hassasiyeti modelleri uygulanmıştır. Bölgenin jeolojik yapısının karstik olmasından dolayı YAS için yüksek kirlilik hassasiyeti tespit edilmiştir. YAS kirliliğinin kontrolü ve azaltılması için bölgedeki gübre ve pestisit kullanımının, ürün verimliliği, maliyet ve çevresel etkiler açısından değerlendirilerek en az çevresel etki oluşturacak düzeyde ve iyi tarım uygulamalarına uygun şekilde gerçekleştirilmesi YASa sızan kirleticilerin azaltılması açısından önceliklidir.
