Türkiye'de kadına yönelik aile içi şiddetin ekonometrik analizi: 2008 ve 2014 yılları karşılaştırması

Abstract

Şiddet olgusunun ortaya çıkışı, insanlık tarihinin başlangıcına dayanmaktadır. Toplumsal yaşamda ise fiziksel olarak zayıf olan kadın, bazı toplumlarda ve dönemlerde, erkek tarafından, üzerinde hâkimiyet kurulacak bir varlık olarak görülmüştür. Tarihte kadını; erkeğe hizmet etmek, onun ihtiyaçlarını ve isteklerini karşılamak zorunda olan bir meta olarak gören birçok toplum var olmuştur. Toplumda kadını değersizleştiren, bu ve bunun gibi birçok sebebe dayanan kadına yönelik aile içi şiddet, yaygın olarak maalesef ki aile içinde görülmektedir ve bu sorun, günümüzde ülkemiz başta olmak üzere neredeyse her coğrafyanın toplumsal sorunlarının başında gelmektedir. Kadına yönelik aile içi şiddet sorununun dinamiklerini araştırmayı ve Türkiye İstatistik Kurumu'nun hem 2008 hem de 2014 yılına ait "Türkiye'de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması" anket verileri kullanılarak karşılaştırma yapmayı amaçlayan çalışmada multinominal logit model yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada, 2008 ve 2014 verileri ile kadına yönelik aile içi şiddeti etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve söz konusu yıllar açısından bu faktörlerin etkileri arasındaki farklılıkların saptanması için ekonometrik analizler yapılmıştır. Analizler sonucunda, kadına yönelik aile içi şiddet üzerinde; kadının ekonomik özgürlüğünün, aldığı eğitimin, eşinin aldığı eğitimin ve özellikle eşinin alkol kullanma durumunun ciddi etkileri olduğu, ayrıca bölgeler ile yaş grupları açısından da farklılıkların olduğu ortaya koyulmuştur. Bunun yanında, kırsalda yaşayan kadınlar ile kentlerde yaşayan kadınların arasında anlamlı bir fark olmadığı sonucu ile birlikte kadının eşinin geçmişte şiddet görmüş olması durumunun, kadına yönelik aile içi şiddeti çarpıcı şekilde arttıran en etkili faktör olduğu sonucu elde edilmiştir. Türkiye'de kadına yönelik aile içi şiddetin, aradan geçen 6 yıl sonucunda hangi noktaya ulaştığına dikkat çekilmiş, kadına yönelik aile içi şiddetin en aza indirgenmesi yolunda atılan adımların ne denli etkili olduğu gösterilmiştir. Dolayısıyla bu ve benzeri araştırmalar; Türkiye'nin kadına yönelik aile içi şiddet konusu üzerine eğilmesi, en aza indirgenmesini destekleyici politikaların planlanması, böylece kadınlara güvenli, sağlıklı ve kaliteli bir yaşam sunma yolunda yol gösterici bir kaynak olması açısından önem arz etmektedir.